วิพากษ์สุนทรพจน์เข้ารับตำแหน่งครั้งที่ 2 ของโดนัลด์ ทรัมป์
ยุคทองสหรัฐเริ่มต้นแล้ว ประเทศจะรุ่งเรือง นานาชาติเคารพนับถือ น่าคิดว่าถ้าสหรัฐถอยห่างจากประชาธิปไตยกับการค้าเสรี เช่นนี้ควรเรียกประเทศนี้ว่าอย่างไร
.png)
สุนทรพจน์เข้ารับตำแหน่ง (inauguration address) ครั้งที่ 2 ของประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) เมื่อวันที่ 21 มกราคม 2025 มีประเด็นสำคัญ ดังนี้
ทรัมป์เริ่มต้นด้วยการชี้ว่ายุคทองสหรัฐเริ่มต้นแล้ว ประเทศจะรุ่งเรือง นานาชาติเคารพนับถือ จะไม่ยอมให้ใครเอาเปรียบสหรัฐอีกต่อไป ยึดหลัก America first สร้างชาติที่น่าภาคภูมิใจ มั่งคั่งและเสรี อเมริกาจะพิเศษแตกต่างมากยิ่งกว่าเดิม (far more exceptional)
ท่ามกลางความท้าท้ายนานัปการ คนไม่เชื่อถือรัฐบาล กลุ่มทรงอำนาจ (establishment) เก็บเกี่ยวอำนาจกับความมั่งคั่งจากพลเมืองของเรา เสาหลักสังคมเสียหายหนัก บริการสาธารณะไม่เพียงพอ ระบบสาธารณสุขขาดประสิทธิภาพ งบประมาณจำนวนมากใช้ในต่างประเทศ ระบบการศึกษายังต้องปรับปรุง
นับจากวันนี้ยุคอเมริกาเสื่อมถอยจบแล้ว รัฐบาลจะทำให้ประเทศเข้มแข็งมีประสิทธิภาพ คนจงรักภักดีต่อรัฐบาล
Make America Great Again:
ประธานาธิบดีทรัมป์มั่นว่าจะทำให้อเมริกายิ่งใหญ่อีกครั้ง (to make America great again) จะยึดมั่นชาติ รัฐธรรมนูญและพระเจ้า
วันนี้ตนใช้อำนาจประธานาธิบดีจัดการหลายเรื่อง เช่น คนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมาย จะส่งคนพวกนี้หลายล้านคนออกนอกประเทศ จัดการกลุ่มอาชญากรต่างๆ แก้ปัญหาเงินเฟ้อ สินค้าแพงทันที ผลิตพลังงานในประเทศมากขึ้นเพื่อลดราคาน้ำมันอันจะช่วยลดต้นทุนสินค้าต่างๆ
อุตสาหกรรมในประเทศจะฟื้นตัวอีกครั้ง ส่งพลังงานออกขายทั่วโลก ปกป้องอุตสาหกรรมรถไฟฟ้า จะยกเครื่องระบบการค้าเพื่อปกป้องแรงงานอเมริกัน จะขึ้นภาษีสินค้านำเข้า เก็บภาษีจากต่างชาติเพื่อให้คนของเราร่ำรวย
จะระงับมาตรการเซ็นเซอร์ต่างๆ ให้มีเสรีภาพการพูดการแสดงออก บังคับใช้กฎหมายอย่างถูกต้องไม่เลือกปฏิบัติ คนอเมริกันจะมีเพียง 2 เพศ คือชายกับหญิงเท่านั้น สร้างสังคมที่ยึดถือ merit based (ตีค่าบนคุณความดี ความสามารถหรือผลงาน)
สหรัฐจะไม่เพียงชนะสงครามเท่านั้นจะแต่หยุดสงครามที่ไม่ต้องการด้วย ตนจะเป็นผู้นำที่สร้างสันติและเอกภาพ
สหรัฐจะกลับมาเป็นชาติยิ่งใหญ่ที่สุด ทรงพลังมากสุด และนานาชาติให้ความเคารพสูงสุด
จะนำคลองปานามา (Panama Canal) กลับมาเป็นของสหรัฐ เพราะปานามาไม่รักษาสัญญาที่ให้ไว้ เรืออเมริกาต้องจ่ายค่าบริการมากเกินควร ไม่ได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียม อีกทั้งจีนกำลังบริหารจัดการคลองปานานา เรื่องนี้ปล่อยไว้ไม่ได้ เมื่อเราให้คลองนี้แก่ปานามา ตอนนี้เราจะเอาคืนกลับมาควบคุม
นอกจากนั้นรัฐบาลจะสร้างชาติให้เติบใหญ่ ขยายอาณาเขต สร้างเมืองและปักธงชาติของเราในดินแดนใหม่ รวมถึงการส่งคนของเราไปดาวอังคาร
เหล่านี้คือสายเลือดของชาติมหาอำนาจ บัดนี้ประเทศของเรามุ่งมั่นที่จะก้าวไปข้างหน้าหนักแน่นกว่าเดิม ไม่มีอะไรที่คนอเมริกันทำไม่ได้ ตัวท่านคือตัวอย่างอเมริกันชนผู้ทำสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ให้กลายเป็นจริง
สหรัฐคือชาติยิ่งใหญ่ ชนะสงครามโลก 2 ครั้ง ชนะเผด็จการ (fascism) ชนะคอมมิวนิสต์ บัดนี้ขอเพียงทุกคนร่วมมือร่วมใจ เราจะฟื้นฟูชาติ ข้าพเจ้าจะยืนเคียงข้างท่าน ทำงานร่วมกับท่าน สร้างประเทศให้ยิ่งใหญ่เป็นที่นับถืออีกครั้ง สร้างชาติให้พิเศษแตกต่างเต็มตัว (full of exceptionalism) เป็นที่น่าชื่นชม มั่งคั่ง น่าภูมิใจ เรากล้าฝันและจะทำให้ความฝันของเราเป็นจริง ยุคทองอเมริกาเริ่มขึ้นแล้ว
วิพากษ์:
ประการแรก น่าชื่นชมที่จะสร้างชาติให้ยิ่งใหญ่
สหรัฐเป็นมหาอำนาจโลกอยู่แล้ว ประธานาธิบดีทรัมป์ต้องการสร้างให้ยิ่งใหญ่กว่าเดิม พัฒนาประเทศทุกด้าน ให้นานาชาติชื่นชม รวมทั้งจัดการประเด็นระหว่างประเทศที่คิดว่าเสียเปรียบ เช่น เรื่องการค้า คลองปานามา
ต้องยอมรับว่าสหรัฐสามารถรักษาความเป็นมหาอำนาจได้ยาวนาน คือตั้งแต่สิ้นสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อ 1945 หรือราว 80 ปีแล้ว ข้อนี้ผู้นำประเทศมีส่วนสำคัญมาก สามารถเอาชนะอุปสรรคมากมาย ดังที่ท่านเอ่ยถึงสงครามโลก เอาชนะลัทธิคอมมิวนิสต์ และคาดว่าความเป็นมหาอำนาจน่าจะคงอยู่อีกนาน
บ่อยครั้งที่ความยิ่งใหญ่ของสหรัฐแสดงออกผ่านผู้นำประเทศ
ประการที่ 2 ยึดมั่นรัฐธรรมนูญ
ทุกรัฐบาลมีหน้าที่ต้องยึดกฎหมาย ผู้นำประเทศจะละเมิดรัฐธรรมนูญไม่ได้ ประธานาธิบดีเอ่ยถึงให้เสรีภาพการพูดการแสดงออก ข้อนี้เป็นมาตราหนึ่งในรัฐธรรมนูญ
ประเด็นที่หลายคนวิพากษ์คือ การยึดรัฐธรรมนูญหมายถึงประธานาธิบดีต้องยึดถือประชาธิปไตย แต่ที่ผ่านมาทรัมป์ถูกวิพากษ์อย่างหนักในความไม่เป็นประชาธิปไตยของท่าน
มีนาคม 2024 ประธานาธิบดีโจ ไบเดนกล่าวใน “คำแถลงนโยบายประจำปี” (State of the Union) ว่าประชาธิปไตยอเมริกากำลังสะเทือนจากผู้ที่ไม่ยอมถ่ายโอนอำนาจอย่างสงบเมื่อ 6 มกราคม 2020 (หมายถึงทรัมป์) เป็นภัยร้ายแรงต่อประชาธิปไตย
ประธานาธิบดีไบเดนพูดอยู่เสมอว่าทรัมป์กับ MAGA Republicans (พวกที่สนับสนุนทรัมป์อย่างเข้มข้น) เป็นพวกสุดโต่ง (an extremism – ไม่ใช่พวกประชาธิปไตย) เป็นพวกนิยมความรุนแรง จงเกลียดจงชัง สร้างความแตกแยก ไม่เคารพรัฐธรรมนูญ ไม่เชื่อหลักนิติธรรม รวมความแล้ว ตีตราว่าเป็นพวกกึ่งเผด็จการ (semi-fascism) คุกคามบั่นทอนประชาธิปไตย
ประเด็นความไม่เป็นประชาธิปไตยถูกวิพากษ์หนักตั้งแต่ทรัมป์สมัยแรกและจะถูกติดตามใกล้ชิดในทรัมป์ 2.0 นี้
ประการที่ 3 American exceptionalism
American exceptionalism คือ ลัทธิเชื่อว่าอเมริกาพิเศษเหนือชาติอื่น เป็นทัศนคติ ความเชื่อที่ปรากฏในสังคมอเมริกามานานหลายทศวรรษแล้ว ในเชิงนโยบายต่างประเทศจะหมายถึงเป็นชาติที่มีหน้าที่เป็นเสาหลักเสรีภาพของโลก ความเป็นมหาอำนาจของอเมริกาเป็นประโยชน์ต่อประชาคมโลกเนื่องจากเป็นชาติประชาธิปไตย แตกต่างจากมหาอำนาจอื่นๆ ในประวัติศาสตร์
จะยึดว่าการเข้าแทรกแซงประเทศอื่นเพื่อส่งเสริมประชาธิปไตยหรือการใช้กำลังทหารเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของอเมริกาเป็นเรื่องถูกต้องชอบธรรม แม้นานาชาติไม่เห็นด้วยก็ตาม
การที่ทรัมป์ประกาศว่าจะสร้างชาติให้พิเศษแตกต่างเต็มตัว (full of exceptionalism) จึงเป็นเรื่องเดียวกับการทำให้อเมริกายิ่งใหญ่อีกครั้ง สอดคล้องกับการนำคลองปานามากลับมาเป็นของสหรัฐ เอ่ยเรื่องการขยายดินแดน
ประการที่ 4 คำมั่นสัญญาที่จะถูกตรวจสอบ
สุนทรพจน์เข้ารับตำแหน่งเป็นคำมั่นสัญญาในวันแรกของตำแหน่งประธานาธิบดี หลังจากนี้คือการตรวจสอบการทำงานว่าสอดคล้องกับคำสัญญาหรือไม่ ถ้อยคำหล่านี้เมื่อแปลงเป็นนโยบาย มีผลทางปฏิบัติอย่างไร
ยกตัวอย่างเรื่องแก้ปัญหาเงินเฟ้อซึ่ง IMF กับนักเศรษฐศาสตร์จากหลายสถาบันเตือนว่าการขึ้นภาษีสินค้านำเข้า จำกัดแรงงานต่างด้าว จะเป็นสาเหตุหลักให้เงินเฟ้อพุ่ง นโยบายของทรัมป์จึงย้อนแย้ง (แก้เงินเฟ้อด้วยการขึ้นภาษีสินค้านำเข้า ขับคนต่างด้าวผิดกฎหมายออกนอกประเทศ) หลังจากนี้หลายคนจะตรวจสอบผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง
นโยบายย้อนแย้งเป็นเรื่องน่าสนใจ ต้องมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งถูกหรือผิด และจะมีคำถามตามมาอีกมาก
ถ้าเทียบกับสุนทรพจน์เข้ารับตำแหน่งครั้งแรกเมื่อปี 2017 พบว่าโครงสร้างกับเนื้อหาคล้ายกันหลายส่วน (บทความ “วิพากษ์สุนทรพจน์เข้ารับตำแหน่งของ โดนัลด์ ทรัมป์”) เรื่องที่ควรติดตามคือรัฐบาลสหรัฐจะยึดถือเสรีประชาธิปไตยมากแค่ไหน (ถ้าตีความว่าทรัมป์ไม่ยึดถือสักเท่าไหร่) หลักการค้าเสรีที่นับว่าจะหันหลังให้ ลำพังคำว่าการค้ายุติธรรมก็ไม่ใช่การค้าเสรีอย่างที่ตำราตำวันตกพร่ำสอนให้นานาชาติปฏิบัติตาม น่าคิดว่าถ้าสหรัฐถอยห่างจากประชาธิปไตยกับการค้าเสรี เช่นนี้ควรเรียกประเทศนี้ว่าอย่างไร
-----------------------
บรรณานุกรม :
1. Ceaser, James W. (2012). The Origins and Character of American Exceptionalism. American Political Thought: A Journal of Ideas, Institutions, and Culture, vol. 1 (Spring 2012). Retrieved from http://www.polisci.wisc.edu/Uploads/Documents/Ceaser.pdf
2. IMF warns Trump’s economic plans could cause inflation. (2025, January 17). Free Malaysia Today. Retrieved from https://www.freemalaysiatoday.com/category/business/2025/01/17/imf-warns-trumps-economic-plans-could-cause-inflation/
3. Read the full transcript of Trump's inauguration speech. (2025, January 20). CBS News. Retrieved from https://www.cbsnews.com/news/transcript-trump-inauguration-speech-2025/
-----------------