ฮิซบอลเลาะห์-อิสราเอลจากเริ่มรบสู่หยุดยิง

ถ้าคิดแบบฝ่ายขวาอิสราเอลที่หวังกวาดล้างฮิซบอลเลาะห์ การสงบศึกตอนนี้ไม่บรรลุเป้าหมายที่ต้องการ และฮิซบอลเลาะห์กำลังเปลี่ยนจุดยืนหรือ

            หลังสงครามฮามาส-อิสราเอลดำเนินเกือบปี การรบในกาซาเบาบาง นานาชาติขอให้หยุดยิงแต่ไม่สำเร็จ รัฐบาลเนทันยาฮูยังไม่ชนะเบ็ดเสร็จ ขอกวาดล้างพวกฮามาสจนสิ้นซากแต่ปฏิบัติกวาดล้างไม่น่าจะเสร็จในเร็ววัน อิสราเอลหันไปสนใจฮิซบอลเลาะห์ที่ยิงโจมตีเป็นระยะ กองทัพอิสราเอลเริ่มเคลื่อนพลขึ้นเหนือ

ฮิซบอลเลาะห์ปะทะอิสราเอล:

            ย้อนหลังต้นสงครามฮามาส-อิสราเอล ผู้นำฮิซบอลเลาห์ประกาศสนับสนุนฮามาสเต็มที่ ยิงโจมตีอิสราเอลเป็นระยะ ช่วงปี 2023 กองกำลังฮิซบอลเลาะห์ปะทะกองทัพอิสราเอลตามแนวชายแดน เป็นการปะทะเฉพาะจุดด้วยกองกำลังเล็กๆ ไม่ใช่การยิงจรวดคราวละพันลูก ไม่ใช้ขีปนาวุธที่ยิงลึกเข้าไปในอิสราเอล รวมความแล้วยังไม่ปล่อยของแต่อย่างไร

            ด้านอิสราเอลตอบโต้แต่พองามเช่นกัน ยิงมายิงกลับ ไม่มีทีท่าว่าจะรุกเข้าเลบานอนกวาดล้างฮิซบอลเลาะห์อย่างที่ทำกับฮามาส เข้าใจได้ว่าตอนนั้นแค่รบในฉนวนกาซาก็หนักแล้ว อีกทั้งไม่ควรเปิดศึกพร้อมกัน 2 ด้าน เป้าหมายตอนนั้นคือฉนวนกาซาไม่ใช่เลบานอน

            เมื่อเข้าสู่ปลายปี 2023 ฮิซบอลเลาะห์ใช้โดรนพิฆาตกับขีปนาวุธเล่นงานอิสราเอลหนักขึ้น ส่วนอิสราเอลโต้กลับด้วยเครื่องบินทิ้งระเบิดโจมตีภาคใต้เลบานอน

            จากนั้นฮิซบอลเลาะห์เล่นงานอิสราเอลหนักขึ้นหลังไม่สามารถขยายเวลาหยุดยิงในกาซา อิสราเอลโต้กลับด้วยกำลังทางอากาศ เริ่มสงสัยว่าจะกลายเป็นสงครามเต็มรูปแบบระหว่างฮิซบอลเลาะห์-อิสราเอลหรือไม่

            ฮัสซัน นัสรุลเลาะห์ (Hassan Nasrallah) ผู้นำฮิซบอลเลาะห์ในเลบานอนกล่าวว่าปฏิบัติการอัล-อักซอร์ ฟลัด (Operation Al-Aqsa Flood) ของฮามาสนั้นถูกต้องชอบธรรม ย้ำเตือนให้ทั่วโลกรับรู้ความทุกข์ทรมานของชาวปาเลสไตน์ การอ่อนข้อหมายถึงการสูญเสียเขตเวสต์แบงก์ (West Bank) กับมัสยิดอัล-อักซอร์ (Al-Aqsa Mosque)

            ตรงกับที่ฮามาสระบุว่าเป็นวันแห่งการรบที่ยิ่งใหญ่สุดเพื่อยุติการยึดครอง ตอบโต้ความโหดร้ายทั้งหมดที่อิสราเอลกระทำต่อปาเลสไตน์และต่อมัสยิดอัล-อักซอร์ ถ้ายึดกฎหมายระหว่างประเทศอิสราเอลคือผู้รุกราน

            มีข้อมูลว่านับจากค.ศ.1948 ชาวปาเลสไตน์กว่า 750,000 คนถูกบังคับให้ละทิ้งถิ่นฐาน คนมากมายถูกสังหาร โดนกดขี่ข่มเหงสารพัด พวกเขาถือว่าสงครามเริ่มต้นตั้งแต่ปี1948 แล้ว ทุกวันนี้ชาวปาเลสไตน์ยังทำสงครามปลดแอก

            ปัจจุบันชาวปาเลสไตน์กว่า 7 ล้านคนเป็นผู้อพยพลี้ภัยอาศัยในประเทศเพื่อนบ้าน เช่น จอร์แดน เลบานอน บางครอบครัวอยู่มา 70-80 ปีแล้ว แต่งงานออกลูกออกหลานในค่ายผู้ลี้ภัย และอาจต้องอยู่อย่างนั้นไปเรื่อยๆ ในขณะที่อิสราเอลลุกล้ำดินแดน ตั้งถิ่นฐานในปาเลสไตน์มากขึ้นตามลำดับ อิสราเอลเป็นประเทศที่เข้มแข็งเมื่อเทียบกับเพื่อนบ้าน รัฐอาหรับหลายประเทศหันมาเป็นมิตรกับอิสราเอล

            กลุ่มฮามาสคือตัวแทนของชาวปาเลสไตน์ที่ลุกขึ้นต่อสู้ผู้รุกราน เป็นความกล้าหาญความชอบธรรมที่ชาวปาเลสไตน์จะลุกขึ้นสู้ เป็นเรื่องของคนปาเลสไตน์โดยแท้ ปฏิบัติการอัล-อักซอร์ ฟลัดพิสูจน์ว่าฮามาสเตรียมการมาอย่างดี ฝีมือฮามาส 100% ทั้งนักรบกับการวางแผน ไม่เกี่ยวข้องกับประเทศอื่นใด อิสราเอลมีจุดอ่อน ระบอบไซออนิสต์กำลังเสื่อมและสั่นคลอนจากการโจมตีของฮามาส

การโจมตีเข้มข้นขึ้น:

            เมื่อกองทัพอิสราเอลเข้าควบคุมพื้นที่กาซาส่วนใหญ่ ฮามาสไม่สามารถต้านทานได้ ฮิซบอลเลาะห์โหมโจมตีหนักขึ้นเช่นเดียวกับที่อิสราเอลโต้กลับรุนแรงเช่นกัน

            กรกฎาคม 2024 Fuad Shukr ผู้บัญชาการฮิซบอลเลาะห์ถูกสังหารในกรุงเบรุต เดือนถัดมา สิงหาคม 2024 ฮิซบอลเลาะห์โจมตีอิสราเอลด้วยจรวดชุดใหญ่กว่า 300 ลูก อิสราเอลประกาศภาวะฉุกเฉินทั่วประเทศ 48 ชั่วโมง

            แต่ไหนแต่ไรผู้นำกลุ่มมักพูดว่าไม่กลัวรบกับอิสราเอล ฮิซบอลเลาะห์ (แปลตรงตัวว่า Party of God) เป็นองค์กรทางการเมือง สังคม เศรษฐกิจและทางทหารของมุสลิมชีอะห์ในเลบานอน ยึดหลักปฏิวัติอิสลาม (ต้องการก่อตั้งรัฐอิสลามแบบชีอะห์) ถือว่าการสู้กับอิสราเอลเป็นเรื่องศาสนา การพลีชีพเพื่ออิสลามดีงาม

            ฮัสซัน นัสรุลเลาะห์กล่าวว่ากองกำลังของตนพร้อมบุกเข้าอิสราเอลทำสงครามเต็มตัว อันที่จริงพร้อมหลังฮามาสบุกอิสราเอลเพียงวันเดียว ทำให้อิสราเอลต้องเผชิญศึก 2 ด้าน ย้ำเตือนว่า การสู้กับอิสราเอลไม่ใช่เรื่องแปลกเพราะมีความขัดแย้งกับอิสราเอลตั้งแต่ค.ศ.1948 เมื่อสถาปนารัฐอิสราเอลสมัยใหม่ การต่อสู้จึงไม่จบ

            ตามข้อมูลอิหร่านปี 2024 ฮิซบอลเลาะห์มีกองกำลังถึงแสนนาย จรวดขีปนาวุธรวม 150,000 ลูก ถ้ายิงพร้อมกันสามารถทำลายอิสราเอลทั้งประเทศ และยังคงพัฒนาอาวุธต่อเนื่อง

            กลุ่มนี้ไม่ใช่เพียงแค่กองกำลังติดอาวุธเท่านั้น ยังมีบทบาทการเมืองเลบานอน สร้างเครือข่ายสังคมสงเคราะห์ โรงเรียน โรงพยาบาล เป็นส่วนหนึ่งของชุมชน กลุ่มจึงมีระบบที่ซับซ้อนมีประสิทธิภาพ ไม่แปลกที่มีกองกำลังเข้มแข็งจำนวนมาก

            กันยายน 2024 ท่ามกลางอิสราเอลโหมโจมตีฮิซบอลเลาะห์ กองทัพอิสราเอลเริ่มเคลื่อนตัวขึ้นทางเหนือ ฮิซบอลเลาะห์ย้ำจะรบกับอิสราเอลจนกว่ากาซาจะสงบ ผู้รุกรานถอยกลับไป พวกตนจะสนับสนุนกาซาต่อไป กองทัพอิสราเอลที่ขึ้นเหนือคือโอกาสของพวกตน

การเจรจาหยุดยิง:

            พร้อมๆ กับการสู้รบคือการเจรจา หลังกองทัพอิสราเอลรบดุเดือดไม่นาน ปลายเดือนพฤศจิกายน 2024 รัฐบาลเนทันยาฮูยอมรับข้อตกลงหยุดยิงกับเลบานอน รัฐบาลเลบานอนเห็นชอบด้วย ไม่เกิดสงครามโลกดังที่บางคนคิดว่าจะเกิด

            Najib Mikati นายกรัฐมนตรีเลบานอนยินดีกับข้อตกลงกล่าวว่า “เลบานอนจะสงบและมีเสถียรภาพอีกครั้ง ประชาชนที่หนีภัยสงครามจะได้กลับบ้านตัวเอง” ในเวลาไม่กี่เดือนชาวเลบานอนเสียชีวิตราว 3,800 ราย บาดเจ็บ 16,000 ราย ด้านอิสราเอลโดนถล่มด้วยจรวดกับขีปนาวุธราว16,500 ลูก

            นักวิเคราะห์หลายคนพูดตรงกันว่าแม้หยุดยิงแต่อาจมีเหตุฉีกข้อตกลงก็เป็นได้ ดังนั้นการหยุดยิงไม่ได้หมายความว่าการรบจะจบเพียงเท่านี้

            ล่าสุดอิสราเอลกับฮิซบอลเลาะห์ยิงกันอีกหลังบรรลุข้อตกลงหยุดยิงเพียง 2 วัน ต่างฝ่ายต่างกล่าวหากันและกัน อิสราเอลอ้างว่าฮิซบอลเลาะห์ส่งทหารเข้ามาในเขตต้องห้าม ส่วนฮิซบอลเลาะห์ชี้ว่าอิสราเอลเมิดการหยุดยิง

            แม้ปะทะกันแต่ยังไม่ยกเลิกข้อตกลงหยุดยิง เป็นเหตุการชั่วคราว

            มีข้อมูลว่าจะให้เวลาทหารอิสราเอล 60 วันในการเคลื่อนพลกลับ เป็นเวลาเดียวกันที่ทหารเลบานอน (ไม่ใช่ฮิซบอลเลาะห์) จะเข้าประจำการตามแนวชายแดน เพื่อกันไม่ให้ฮิซบอลเลาะห์เข้าโจมตีอีก กองกำลังพิทักษ์สันติภาพแห่งองค์การสหประชาชาติจะช่วยกำกับอีกที แนวทางนี้คือการสร้างเขตกันชนที่มีสหประชาชาติเข้ามาช่วยดูแล เป็นทางออกที่ดี ถ้าสำเร็จอาจแก้ปัญหาการปะทะระหว่างอิสราเอลกับฮิซบอลเลาะห์ และอาจนำตะวันออกกลางสู่ความสงบอีกครั้ง ทั้งนี้อิสราเอลกับฮิซบอลเลาะห์ต้องให้ความร่วมมือด้วย

            แต่ถ้าคิดตามแนวทางฝ่ายขวาที่หวังกวาดล้างฮิซบอลเลาะห์ การสงบศึกตอนนี้ไม่บรรลุเป้าหมายที่ต้องการ คนอิสราเอลที่ไม่เห็นด้วยกับการสงบศึกคิดว่าเป็นข้อตกลงยอมแพ้มากกว่า ทั้งยังควรวิพากษ์ฮิซบอลเลาะห์ว่ากำลังเปลี่ยนจุดยืนหรือ เพราะเคยประกาศว่าจะรบเคียงบ่าเคียงไหล่ฮามาส จะต่อสู้จนกว่าจะปลดปล่อยปาเลสไตน์ บัดนี้เหมือนทิ้งฮามาสที่กำลังอ่อนแอให้เผชิญสงครามตามลำพัง

            การหยุดยิงช่วงนี้จึงไม่ใช่ตอนจบ อาจเป็นการเริ่มตอนใหม่อีกครั้ง รัฐบาลเนทันยาฮูกับฮิซบอลเลาะห์น่าจะคิดเรื่องนี้ตรงกัน ปีหน้าทรัมป์ 2.0 บริหารประเทศใช่ว่าจะสงบสุข 4 ปี

1 ธันวาคม 2024

ชาญชัย คุ้มปัญญา

(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 29 ฉบับที่ 10243 วันอาทิตย์ที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2567)

-------------------