ระบบโลกที่บิดเบี้ยว (2) สงครามยูเครน
เงื่อนไขสงบศึกของปูติน การใช้ทรัพย์รัสเซียที่ยึดได้เป็นหลักฐานชี้ว่าต่างฝ่ายต่างยืนยันรบต่อบ่งชี้ระเบียบโลกที่บิดเบี้ยว ต้องสู้กันต่อไป
.png)
สงครามยูเครนมองได้หลายกรอบตั้งแต่ศึกระหว่างยูเครนกับรัสเซีย
ระหว่างฝ่ายเสรีประชาธิปไตยกับอำนาจนิยม การแข่งขันจัดระเบียบโลก
เหล่านี้ชี้ว่าระเบียบโลกที่เป็นอยู่ไม่สมบูรณ์ สงครามยูเครนชัดเจนรุนแรง
สงครามอุดมการณ์ทางการเมือง?:
ถ้ายึดกรอบอุดมการณ์สามารถตีความได้
2 แบบ คือสงครามระหว่างฝ่ายเสรีประชาธิปไตยกับอำนาจนิยม
กับไม่ใช่อุดมการณ์ทางการเมือง
ประการแรก เสรีประชาธิปไตยกับอำนาจนิยม
มีนาคม 2022 ประธานาธิบดีโจ ไบเดน
แสดงสุนทรพจน์ State of the Union ความตอนหนึ่งกล่าวว่าหน้าที่ของคนอเมริกันคือปลดปล่อยให้คนมีเสรีภาพจากทรราชย์
(tyranny)
รัสเซียกำลังสะเทือนโลกเสรี สหรัฐจะยืนเคียงข้างยูเครน ตลอดประวัติศาสตร์ชี้ว่าเผด็จการ (dictator) จะต้องชดใช้สิ่งที่ตนกระทำ
สหรัฐกับพันธมิตรจะร่วมกันต้านรัสเซีย ร่วมกันสนับสนุนยูเครน
ในเวลาเดียวกัน Margrethe
Vestager รองประธานคณะกรรมาธิการยุโรป
(European Commission) ชี้ว่าผลจากรัสเซียบุกยูเครนทำให้คิดว่าโลกเข้าสู่ยุคใหม่แล้ว รัฐบาลปูตินเป็นภัยต่อประชาธิปไตย
ต่อเสรีภาพของคนยุโรป เป็นสงครามเย็นแห่งศตวรรษที่ 21
มีลักษณะแตกต่างจากสงครามเย็นในอดีต โลกาภิวัตน์ยังอยู่ โลกยังต้องร่วมมือกัน
มิถุนายน
2023 ประธานาธิบดีโวโลดิเมียร์ เซเลนสกี (Volodymyr
Zelenskiy) กล่าวว่า
“รัสเซียรุกรานยูเครนคือการรุกรานกลุ่มประเทศยุโรปเสรีทั้งหมด
กลุ่มชาติประชาธิปไตยต้องร่วมมือหาทางออกว่าทำอย่างไรจึงจะรับมือการรุกรานจากพวกอำนาจนิยม
แนวคิดความโหดร้ายของกองทัพรัสเซีย
จะบุกประเทศอื่นยึดครองยุโรปสร้างจักรวรรดิของตน ปรากฏอยู่ในสื่อตะวันตกเป็นระยะ
ทั้งหมดทั้งปวงส่งเสริมเสรีประชาธิปไตยต่อต้านอำนาจนิยมรัสเซีย
ประการที่ 2 ไม่ใช่อุดมการณ์ทางการเมือง
ย้อนหลังสงครามเย็นศตวรรษที่
20
รัฐบาลโซเวียตรัสเซียเผยแพร่ลัทธิคอมมิวนิสต์ สร้างระบบสังคมนิยมโลก แต่การแผ่ขยายเกิดขึ้นในช่วงแรกของสงครามเย็นเท่านั้น
และเมื่อเข้าสู่ปลายทศวรรษ 1980 ระบอบคอมมิวนิสต์เริ่มล่มสลายในยุโรปตะวันออก
ในที่สุดสหภาพโซเวียตล่มสลายด้วย
ปัจจุบันรัฐบาลรัสเซียมาจากการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตย
มีพรรคฝ่ายค้านฝ่ายรัฐบาล ประธานาธิบดีวลาดีมีร์ ปูติน (Vladimir Putin) มาจากการเลือกตั้ง แต่รัฐบาลชาติตะวันตกตีตราว่าการเลือกตั้งไม่โปร่งใส
ไม่เป็นประชาธิปไตยแต่เป็นอำนาจนิยม
รวมความแล้วรัสเซียในปัจจุบันอยู่ในช่วงฟื้นฟู
ไม่ยิ่งใหญ่ดังเช่นอดีต ไม่ต้องการเผยแผ่ลัทธิคอมมิวนิสต์
รัสเซียในปัจจุบันมีระบบเศรษฐกิจที่พึ่งพาการส่งออก เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจโลก วิกฤตยูเครนพิสูจน์แล้วว่ากระทบต่อเศรษฐกิจยุโรปกับเศรษฐกิจโลก
ดันราคาพลังงานกับสินเกษตรบางตัวพุ่งสูง (ระยะหนึ่ง) จากมาตรการคว่ำบาตรของนาโต
ส่วนที่เป็นอำนาจนิยมหรือไม่อยู่ที่การตีความ
หลายคนตีความว่าสหรัฐไม่ใช่ประชาธิปไตยเช่นกัน
เป็นที่พูดกันหนาหูว่าสมัยประธานาธิบดีทรัมป์ความเป็นประชาธิปไตยถดถอยมาก
สงครามจัดระเบียบโลก:
เซอร์เกย์ ลาฟรอฟ (Sergei
Lavrov) รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศกล่าวว่า
หลายสิ่งหลายอย่างที่รัฐบาลชาติตะวันตกทำในขณะนี้คือรักษาความเป็นเจ้าที่กำลังอ่อนแอลง
รัฐบาลชาติตะวันตกยังโหยหาที่จะรักษาระเบียบโลกขั้วเดียว (unipolar world
order) ที่พวกตนเป็นเจ้า เป็นระเบียบโลกอาณานิคมแบบใหม่
(neocolonial order) กอบโกยผลประโยชน์มหาศาลจากระเบียบโลกดังกล่าว
มิถุนายน 2024 Maximilian Krah แกนนำพรรคทางเลือกเพื่อเยอรมนี (Alternative für
Deutschland) ชื่อย่อ อาเอฟเด (AfD)
ชี้ว่า สงครามยูเครนไม่ใช่แค่เรื่องของยูเครน
แต่เป็นระเบียบโลก ถ้ารัสเซียไม่แพ้ราบคาบหรือสามารถคงสถานะเดิม (status
quo) จะสะเทือนระเบียบโลกปัจจุบันที่ชาติตะวันเป็นแกนนำ มีผลต่ออำนาจของพวกตะวันตกโดยตรง
ดังนั้นชาติตะวันตกจะไม่ยอมรับเงื่อนไขสงบศึกที่รัสเซียเสนอ
และยังคงสนับสนุนให้เซเลนสกีทำสงครามต่อไป
ต้องเข้าใจว่าระเบียบโลกที่ตะวันตกเป็นแกนนำหมายถึงที่รัฐบาลสหรัฐเป็นผู้นำกลุ่ม
นโยบายของชาติยุโรปหลายเรื่องเดินตามรัฐบาลสหรัฐ
การรักษาโลกที่ตะวันตกเป็นแกนนำจึงหมายถึงรักษาความเป็นผู้นำโลกของสหรัฐ
ถ้ายึดกรอบระเบียบโลกจะพบว่าระเบียบโลกมีพลวัต
เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ มีผู้วิเคราะห์วิพากษ์เป็นประจำ Maximilian Krah เห็นด้วยกับแนวคิดระเบียบโลกที่สหรัฐเป็นแกนนำกำลังถดถอย ประเทศสหรัฐกำลังถดถอยแต่ไม่ใช่หายวับทันที
เป็นกระบวนค่อยเป็นค่อยไป ในอนาคตจะเห็นบางช่วงที่สหรัฐโต้กลับ
มีอำนาจมากขึ้นในช่วงสั้นๆ แต่ในระยะยาวมั่นใจว่าโลกจะกลายเป็นพหุภาคี
ความจริงคือทั้งรัสเซีย
สหรัฐ จีนต่างพยายามสร้างระบบโลกบนกติกาที่ตนกำหนด พฤษภาคม 2022 Janet Yellen
รัฐมนตรีกระทรวงการคลังประกาศระเบียบเศรษฐกิจใหม่ว่าสหรัฐจะสร้างระบบซับพลายเชนร่วมกับบรรดาประเทศที่วางใจได้
ประเทศที่วางใจได้หมายถึงมีบรรทัดฐานและค่านิยมต่อเศรษฐกิจโลกตรงกัน
ส่วนจีนรัสเซียร่วมกับหลายประเทศกำลังสร้างระเบียบโลกผ่าน
BRICS
ประธานาธิบดีสี
จิ้นผิงประกาศ BRICS
ยึดมั่นพหุภาคีนิยม ยึดมั่นกฎเกณฑ์ระหว่างประเทศ
ปฏิบัติต่อทุกประเทศเท่าเทียม นำประเด็นต่างๆ เข้าสู่การปรึกษาหารือ
ต่อต้านลัทธิความเป็นเจ้าและการเมืองแห่งอำนาจ (power politics) สนับสนุนความร่วมมือความมั่นคงรอบด้านและยั่งยืน
เป็นคนกลางร่วมแก้ปัญหาในภูมิภาคต่างๆ
ร่วมกันสร้างเศรษฐกิจโลกแบบเปิด
ต่อต้านลัทธิกระทำฝ่ายเดียวและปกป้องการค้า
สนับสนุนตลาดเศรษฐกิจเกิดใหม่และประเทศกำลังพัฒนา กลุ่มจะติดตามเส้นทางประวัติศาสตร์อย่างใกล้ชิด
ฉวยโอกาสการพัฒนา ร่วมเผชิญหน้าความท้าทาย
แสดงบทบาทสร้างสรรค์ต่อการสร้างระเบียบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแบบใหม่
ประชาคมโลกที่ร่วมแบ่งปันอนาคตมนุษยชาติ
สงครามฝ่ายสหรัฐกับฝ่ายรัสเซีย:
ถ้ายึดกรอบตัวแสดงรัฐ
สามารถแบ่งเป็นฝ่ายสหรัฐกับฝ่ายรัสเซีย ฝ่ายสหรัฐส่วนใหญ่คือสมาชิกนาโต
การตีกรอบนาโตรบกับรัสเซียใช้ได้เหมือนกัน ส่วนฝ่ายรัสเซีย แม้จีนไม่ใช่พันธมิตร
ไม่ได้ส่งอาวุธช่วยโดยตรงแต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าจีนช่วยในมิติอื่นๆ เช่น การทูต
เศรษฐกิจ
ล่าสุดต้นเดือนมิถุนายนที่ประชุม
G-7 เห็นด้วยในหลักการใช้ทรัพย์สินรัสเซีย 50,000 ล้านดอลลาร์ที่ยึดได้เป็นค่าใช้จ่ายช่วยยูเครนทำสงคราม
เงิน 50,000 ล้านดอลลาร์นี้เป็นแค่ส่วนหนึ่งของทรัพย์สินราว
300,000 ล้านดอลลาร์ของรัสเซียที่อยู่ในประเทศเหล่านี้
ส่วนใหญ่คือสินทรัพย์ที่ฝากในธนาคารกลางสหรัฐกับยุโรป เช่น ทองคำ
บางส่วนเป็นดอกเบี้ยที่งอกเงยจากสินทรัพย์เหล่านี้ในช่วงทำสงคราม
ด้านประธานาธิบดีปูตินย้ำเงื่อนไขสงบศึกคือยูเครนต้องไม่ร่วมนาโต
รัสเซียได้ครอง 4 จังหวัดทางฝั่งตะวันออกกับทางตอนใต้ของยูเครน
นาโตเลิกคว่ำบาตรรัสเซีย
หากยูเครนต้องการเจรจาก็ขอให้ถอนทหารออกจากพื้นที่ดังกล่าวก่อน ด้านยูเครนปฏิเสธข้อเสนอทันที
ปูตินยังใช้เงื่อนไขสงบศึกเดิม การเข้าร่วมนาโตเป็นหนึ่งในเหตุผลสำคัญที่กองทัพรัสเซียบุกยูเครน
เงื่อนไขที่นาโตรับไม่ได้เช่นนี้ตีความว่าสงครามยูเครนจะดำเนินต่อไปอีกนาน
รัสเซียเตรียมใจแล้ว
------------------------------
บรรณานุกรม :1. AfD’s Maximilian Krah on Europe’s political quake.
(2024, June 14). Asia Times. Retrieved from
https://asiatimes.com/2024/06/afds-maximilian-krah-on-europes-political-quake/
2. At G-7,
Biden and European Leaders Agree to Finance Ukraine Using Russian Assets.
(2024, June 8). WSJ. Retrieved from
https://www.wsj.com/world/russia/at-g-7-biden-and-european-leaders-agree-to-finance-ukraine-using-russian-assets-42c6f540?mod=latest_headlines
3. Full text: Biden
State of the Union 2022 transcript. (2022, March 2). Politico. Retrieved from
https://www.politico.com/news/2022/03/01/biden-state-of-the-union-2022-transcript-full-text-00013009
4. Peace in Europe Must Now Be Defended
Against Putin's Russia. (2022, April 4). Spiegel Online. Retrieved from
https://www.spiegel.de/international/europe/opinion-peace-in-europe-must-now-be-defended-against-putin-s-russia-a-51e18953-7328-4bc3-b08f-0c18fcf61cfd
5. Putin demands more
Ukrainian land to end war; Kyiv rejects 'ultimatum'. (2024, June 15). The
Korea Times. Retrieved from
https://www.koreatimes.co.kr/www/world/2024/06/501_376677.html
7. What happens in Crimea will determine
Taiwan’s fate. (2023, June 15). Asia Times. Retrieved from
https://asiatimes.com/2023/06/what-happens-in-crimea-will-determine-taiwans-fate/
-----------------
