2024 ไอซิสคืนชีพเล่นงานอิหร่าน
ดูเหมือนว่าผู้ก่อการร้ายไอซิสคือตัวละครที่เพิ่มเข้ามา น่าติดตามว่าจะมีบทบาทมากน้อยเพียงไร กำลังจะฟื้นคืนชีพเพื่อเล่นงานอิหร่านใช่หรือไม่
.png)
3
มกราคมเกิดเหตุระเบิดกลางงานรำลึกวีรบุรุษอิหร่านนายพลกอเซม
โซเลมานี (Qasem Soleimani) มีผู้เสียชีวิตเกือบร้อย บาดเจ็บร่วมสามร้อย
นายพลโซเลมานีเป็นนายทหารคนสำคัญ สัญลักษณ์ต่อต้านชาติตะวันตกของอิหร่านที่รัฐบาลจัดงานรำลึกทุกปี
ผู้ก่อการร้ายไอซิสที่ไม่ค่อยปรากฏเป็นข่าวกลับมาดังอีกครั้ง
เหตุระเบิดนี้จึงน่าสนใจ
ตีความได้หรือไม่ว่าการกลับมาครั้งนี้มุ่งเป้าเล่นงานอิหร่านในยามที่ฮามาส ฮูตี
กองกำลังต่างๆ ที่อิหร่านหนุนหลังกำลังสู้กับฝ่ายสหรัฐ
ปฏิบัติการของไอซิสมีรัฐบาลต่างชาติหนุนหลังหรือไม่คือประเด็นคำถามน่าคิด
IS ไม่มีวันตายรัฐต่างชาติอุปถัมภ์:
ทันทีที่ก่อเหตุกลุ่มไอซิส
(ISIS) ประกาศว่าคนของตน Omar al-Mowahed กับ Seif-Allah al-Mujahed เป็นผู้จุดระเบิด
ไอซิสมีหลายชื่อ ISIS มาจากชื่อเต็มว่า Islamic
State in Iraq and Syria อีกคำคือ ISIL
มาจากชื่อเต็มว่า Islamic State of Iraq and the Levant ในช่วงหนึ่งกลุ่มสถาปนาประเทศชื่อ
“รัฐอิสลาม” (Islamic State) มีชื่อย่อว่า IS ทั้ง 3 ชื่อมีความหมายเล็งถึงกลุ่มเดียวกัน
ใครอยู่เบื้องหลังไอซิสเป็นประเด็นที่ถกกันมานาน
นาย Nickolay Mladenov ผู้แทนพิเศษของเลขาธิการสหประชาชาติและ
Head of the United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI)
กล่าวถึงไอซิสว่า “เมื่อดูจากเรื่องการเงิน อาวุธต่างๆ ยานพาหนะที่ ISIL เป็นเจ้าของ เห็นได้ชัดเจนว่าเป็นองค์การที่ได้เงินทุนสนับสนุนค่อนข้างดี”
ISIL ได้รับการสนับสนุนการเงิน และสิ่งต่างๆ จากหลายแหล่ง
ส่วนกองกำลังที่ข้ามจากซีเรียเข้ามายังอิรัก “ได้รับการฝึก
ติดอาวุธและเตรียมตัวอย่างดี”
ตั้งแต่
ISIL/ISIS เริ่มปรากฏตัวในอิรัก นาย Adnan al-Asadi ปลัดกระทรวงหมาดไทยอิรักในสมัยรัฐบาลมาลิกีเคยเตือนรัฐบาลซาอุฯ
ให้ยุติการแทรกแซงกิจการภายในอิรัก ชี้ว่า
“ปัญหาของจังหวัดอันบารทางภาคตะวันตกเป็นปัญหาระดับประเทศ
ไม่ใช่ข้อพิพาทระหว่างชนเผ่า”
ข้อมูลบางแหล่งชี้ว่าซาอุดิอาระเบียให้การสนับสนุนทุกกลุ่ม
รวมทั้งพวกสุดโต่งอย่าง al-Nusra Front กับ
ISIS
มิถุนายน 2014 นูรี อัลมาลิกี (Nouri
Al-Maliki) นายกรัฐมนตรีอิรักชี้ว่าซาอุดิอาระเบียเป็นผู้ให้การสนับสนุนทางการเงินและขวัญกำลังใจแก่
ISIS แต่รัฐบาลซาอุฯ ปฏิเสธชี้แจงว่า “ซาอุดิอาระเบียไม่ได้ช่วยเหลือ
ISIS หรือกลุ่มก่อการร้ายใดๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านเงินหรือกำลังใจ”
คำกล่าวอ้างใดๆ ที่ตรงข้ามกับแถลงการณ์นี้เป็นคำกล่าวหาเท็จ
ซาอุฯ สนับสนุนอธิปไตย ความเป็นเอภาพและบูรณาภาพแห่งดินแดนของอิรัก ปรารถนาให้พลเมืองอิรักทุกคนได้รับการปกป้องและพ้นจากความยากลำบาก
“ต่อต้านการแทรกแซงจากต่างชาติ และการแทรกแซงกิจการภายในอิรักทุกรูปแบบ” ขอให้ประชาชนอิรักทุกหมู่เหล่า
ไม่ว่าศาสนาใด ร่วมเป็นหนึ่งเดียวเอาชนะภัยคุกคามในขณะนี้
นาย Charles
Lister นักวิชาการจาก Brookings Doha Center ชี้ว่าปัญหาคือ
“ไม่มีหลักฐานที่สามารถนำเสนอต่อสาธารณะว่ารัฐบาลของประเทศใดเกี่ยวข้อง
สนับสนุนเงินแก่ ISIS” หลายประเทศถูกกล่าวหาสนับสนุนไอซิสแต่ทั้งหมดต่างปฏิเสธทั้งยังชี้ว่าประเทศตนปราบปรามไอซิสเรื่อยมา
ภายใต้แนวคิดผู้ก่อการร้ายเป็นเครื่องมือของรัฐต่างชาติ
ผู้ก่อการร้ายที่มีรัฐอุปถัมภ์กลายเป็นกลุ่มที่มีความพร้อม มีศักยภาพ
ได้รับการสนับสนุนในหลายด้าน แม้กระทั่งด้านการเมืองระหว่างประเทศ
ที่สำคัญคือ
องค์กรก่อการร้ายจะเกิดขึ้นและสูญสลายไป แต่ไม่มีใครสามารถเอาผิดต่อรัฐผู้บงการเบื้องหลัง
ตราบเท่าที่ไม่มีหลักฐานหนักแน่นสามารถเชื่อมโยงผู้บงตัวตัวจริงเหล่านั้น
ข้อสรุปคือไอซิสหรือรัฐอิสลาม
(IS/ISIL/ISIS) มีที่มาจากการรวมตัวของกลุ่มเดิมหลายกลุ่ม
สมาชิกมาจากหลายประเทศหลายสัญชาติ ส่วนใครเป็นรัฐอุปถัมภ์ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่
ไม่สามารถเอาผิดผู้สนับสนุน
ในอนาคตจะเกิดกลุ่มผู้ก่อการร้ายเช่นนี้อีก
เป็น “เครื่องมือ” เพื่อทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนั้นถ้าจะถามว่าใครอยู่เบื้องหลังเล่นงานอิหร่านครั้งนี้
คำถามที่ดีกว่าคือไอซิสรับงานจากใคร
ไอซิสมุ่งเล่นงานชีอะห์:
ไม่ว่าใครอยู่เบื้องหลังข้อเท็จจริงที่ปรากฏชัดคือตั้งแต่ต้นจนล่าสุดไอซิสมุ่งเล่นงานพวกชีอะห์หรือที่อิหร่านสนับสนุน
ทั้งต่อประเทศซีเรียที่นำโดยประธานาธิบดีบาชาร์ อัลอัสซาด (Bashar
al-Assad) อิรักที่ชีอะห์เป็นแกนนำรัฐบาล จนสามารถตั้ง “รัฐอิสลาม”
(Islamic State: IS)
ในช่วงหนึ่งก่อนถูกปราบปรามโดยเฉพาะจากกองกำลังรัสเซีย (ไม่ใช่สหรัฐ)
วิธีการของไอซิสนอกจากมุ่งเล่นงานพวกนับถือนิกายชีอะห์
ยังทำลายสัญลักษณ์หรือศาสนสถานต่างๆ ของพวกชีอะห์ กล่าวได้ว่าคือกลุ่มก่อการร้ายที่ถูกสร้างขึ้นหรือตั้งขึ้นเพื่อเล่นงานชีอะห์อิหร่าน
ครั้งล่าสุดนี้ไอซิสก่อเหตุระเบิดรุนแรงกลางประเทศอิหร่าน
ในงานรำลึกวีรบุรุษผู้ต่อต้านชาติตะวันตก
แนวคิดไซออนนิสต์เบื้องหลังไอซิส:
ตั้งแต่ไอซิสเริ่มปรากฏตัวเมื่อ
20 ปีที่แล้ว (อบู มูซาบ อัล ซาร์กาวี (Abu Musab al
Zarqawi) ได้จัดตั้งกลุ่ม Tawhid wal-Jihad (“Monotheism and
Holy War”) จนกลายเป็น IS
ในมุมมองของชีอะห์ถือว่าพวก
IS เป็นตักฟีรีย์ (Takfiri)
มีความหมายว่าเป็นพวกไม่ยอมรับมุสลิมกลุ่มอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นซุนนีหรือชีอะห์
ถือว่าพวกตนเท่านั้นที่เป็นมุสลิมแท้ ตักฟีรีย์ไม่ใช่ของใหม่
เป็นแนวคิดหรือขบวนการบิดเบือนศาสนาอิสลาม สร้างกลุ่มมุสลิม (เทียม)
เพื่อทำลายมุสลิมแท้ และชี้ว่า พวกยิวไซออนนิสต์คือผู้สนับสนุนอยู่เบื้องหลัง
หวังใช้ IS ทำลายอิสลาม
รัฐบาลอิหร่านชี้ว่าพฤติกรรมของกลุ่มนี้ผิดจากหลักศาสนาอย่างชัดเจน
ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการฆ่าตัดคอ การเผาเชลยศึกเป็นๆ การจับคนตรึงกางเขน ในเหตุครั้งล่าสุดรัฐบาลอิหร่านจึงชี้อีกครั้งว่าอิสราเอลนี่แหละคือผู้อยู่เบื้องหลังไอซิส
ถ้าตีความแบบอิหร่าน
ศึกฮามาส-อิสราเอลจนถึงเหตุระเบิดในอิหร่านกำลังเชื่อมความขัดแย้งอิสราเอล-อิหร่านเข้ามาใกล้ขึ้น
สัมพันธ์กันมากขึ้น แท้จริงแล้วสงครามกาซาคือส่วนหนึ่งของสมรภูมิที่ใหญ่กว่านั่นคือระหว่างอิสราเอลกับอิหร่าน
หรือฝ่ายสหรัฐกับอิหร่าน นั่นเอง
นี่คือคำเตือนใช่หรือไม่:
เช่นเคย
ฝ่ายอิหร่านกล่าวโทษรัฐบาลอิสราเอลเป็นผู้อยู่เบื้องหลังเหตุระเบิดกลางงานรำลึกฮีโรอิหร่าน
โดยอิงข้อมูลจากอดีต ความเป็นปรปักษ์ที่มีต่อกันอย่างยาวนาน
แต่ครั้งนี้ยังไม่ปรากฏหลักฐานชี้ชัด
อีกทั้งเป็นไปไม่ได้ที่รัฐบาลอิสราเอลหรือประเทศใดจะยอมรับว่าตนคือผู้อยู่เบื้องหลัง
“ผู้ก่อการร้าย” ที่นานาชาติประณาม ร่วมกันกำจัด ท้ายที่สุดอาจได้แต่สันนิษฐานตามข้อมูลหลักฐานใหม่
ประกอบที่มีอยู่เดิม
ที่น่าคิดคือทันทีที่เกิดเหตุไอซิสประกาศว่าตนคือผู้ลงมือ
(ต่างจากเหตุร้ายหลายครั้งในหลายประเทศที่ปราศจากการระบุตัวตนหรือขาดหลักฐานชี้ชัด)
คำถามสำคัญที่ตามมาคือทำไมจึงก่อเหตุในงานนั้น เป้าหมายคืออะไร หากตีความตามบริบทปัจจุบันที่ความขัดแย้งกำลังบานปลาย
รัฐบาลสหรัฐชี้ว่าอิหร่านมีส่วนเกี่ยวข้องมากขึ้นทุกที ไม่ว่าจะฮามาส ฮูตี
กองกำลังต่างๆ
เตือนหลายครั้งว่าหากเป็นเช่นนี้ต่อไปอิหร่านต้องรับผิดชอบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
รวมความแล้วระบิดจากไอซิสคือคำเตือนใช่หรือไม่
ดูเหมือนว่าผู้ก่อการร้ายไอซิสคือตัวละครที่เพิ่มเข้ามา
น่าติดตามว่าจะมีบทบาทมากน้อยเพียงไร
ต้องตระหนักว่าแม้ไอซิสอ่อนแอลงมากแต่ยังไม่ตาย ตราบใดที่กลุ่มนี้เกิดขึ้นเข้มแข็งขึ้นตามการสนับสนุนของรัฐบาลต่างชาติ
(ถ้ายึดแนวคิดเช่นนั้น) กำลังจะฟื้นคืนชีพเพื่อเล่นงานอิหร่านใช่หรือไม่
หากฟื้นขึ้นมาจริง สมการความขัดแย้งย่อมซับซ้อนกว่าเดิม
14 มกราคม 2024
ชาญชัย คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์
ปีที่ 28 ฉบับที่ 9921 วันอาทิตย์ที่ 14 มกราคม พ.ศ. 2567)
---------------------------
ภาพ: ภาพไอซิสในอดีต
เครดิตภาพ: https://www.brookings.edu/articles/isis-and-the-principles-of-war/
บรรณานุกรม
:
1. Arrested
terrorists in Iraq reveal its ties with Saudi Arabia. (2014, January 19). Iran
News. Retrieved from http://www.iranews.com.br/noticia/11601/terroristas-presos-no-iraque-revelam-seus-lacos-com-a-arabia-saudita
2. Erlich, Reese. (2014). Inside Syria:
The Backstory of Their Civil War and What the World Can Expect. New York:
Prometheus Books.
3. Islamic State
claims responsibility for Iran suicide bombings killing 84 people. (2024,
January 4). Times of Israel. Retrieved from
https://www.timesofisrael.com/islamic-state-claims-responsibility-for-iran-suicide-bombings-killing-84-people/
4. Kingdom's statement on networks fighting
in Iraq. (2014, June 18). Arab News. Retrieved from http://www.arabnews.com/news/588646
5. UN Envoy for Iraq: ISIL Militants
Well-Funded. (2014, June 26). FNA. Retrieved from
http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13930405000725
6. Who finances ISIS? (2014, August 19). Deutsche
Welle. Retrieved from http://www.dw.de/who-finances-isis/a-17720149
-----------------