เนทันยาฮูพ่ายฝ่ายประชาธิปไตยหนึ่งยก
พูดกันหนาหูว่ารัฐบาลชุดนี้ตั้งมาเพื่อลบล้างความผิดของเนทันยาฮู แลกกับที่รัฐบาลจะใช้แนวทางไซออนิสต์เข้มข้น ล่าสุดการชุมชุนประท้วงยังคงอยู่ ทั้งสองฝ่ายมีมวลชนของตังเอง
.jpg)
พฤศจิกายน 2022 อิสราเอลจัดเลือกตั้งทั่วไป พรรคลีคูต (Likud) ชนะขาด เนทันยาฮูในวัย 73 ปี เป็นนายกฯ มา 12 ปีได้เป็นนายกฯ อีกสมัย ท่ามกลางคดีทุจริตหลายคดีที่คั่งค้าง ที่นักวิเคราะห์ให้ความสนใจเป็นพิเศษคือการก้าวขึ้นมาของพรรคไซออนิสต์เข้มข้นที่ได้ที่นั่งเพิ่มขึ้นมาก เป็นพวกขวาจัด
อันที่จริงแล้วถ้าเบนจามิน เนทันยาฮู (Benjamin Netanyahu) คือตัวแทนของลัทธิไซออนิสต์ (Zionism) ต้องเข้าใจต่อว่าพรรคลีคูตของเนทันยาฮูเป็นพรรคใหญ่สุด ที่น่าสนใจกว่านั้นคือยังมีพรรคที่ยึดแนวทางไซออนิสต์เข้มข้นยิ่งกว่า ที่เอ่ยถึงมากตอนนี้คือ Religious Zionist Party ซึ่งเดิมไม่เป็นที่นิยมได้ไม่กี่ที่นั่ง เพิ่งจะได้สูงสุดเป็นประวัติการณ์ในการเลือกตั้งครั้งล่าสุดถึง 14 ที่นั่ง (จากเดิม 6) แสดงความนิยมชมชอบที่เพิ่มมาก (ส่วนพรรคลีคูตได้ 32 ที่นั่ง - บางคนแบ่งพรรคสายไซออนิสต์เป็นฝ่ายซ้าย ฝ่ายขวาและพวกกึ่งกลาง ต่างมีจุดยืนรายละเอียดต่างกันบางข้อ)
ตั้งแต่ต้น Yair Lapid อดีตนายกฯ กล่าวว่ารัฐบาลชุดใหม่ไม่ยึดมั่นประชาธิปไตย ทำลายรากฐานสังคม ทำลายระบบการศึกษาเพราะเน้นแนวทางเคร่งศาสนาสุดโต่ง ทำให้กองทัพสังกัดการเมือง บรรจุนายพลที่อิงการเมืองเข้านั่งตำแหน่งสำคัญ เวสต์แบงก์จะปั่นป่วนวุ่นวาย สุดท้ายรัฐบาลชุดนี้จะจบอย่างเลวร้าย ทั้งยังกล่าวหาว่ารัฐบาลชุดนี้ไม่ได้มาจากเนทันยาฮูแต่มาจากพวกพรรคสุดโต่ง เป็นแผนของพวกเขาที่จะใช้มือเนทันยาฮู
เนทันยาฮูอาจเป็นฮีโร่ในสายตาของไซออนิสต์ เป็นนักต่อสู้ทางการเมือง แต่ท่านในวัย 73 ปี (เกิดตุลาคม 1949) จะผ่านด่านคดีความหลายคดีที่กำลังพิจารณาได้อีกนานเพียงไร อำนาจทางย่อมหดหายไปในที่สุด
ฝ่ายรัฐบาลแก้กฎหมายระบบศาลของประเทศ :
มีนาคม 2023 คณะกรรมการแก้กฎหมายรับฟังความเห็นช่วงสุดท้ายก่อนส่งเข้าสภาเพื่อลงมติ ร่างกฎหมายใหม่ให้รัฐบาลมีอำนาจควบคุมการแต่งตั้งตุลาการศาล และห้ามศาลสูง (High Court of Justice) ทบทวนหลักกฎหมายพื้นฐาน (reviewing Basic Laws) ซึ่งเกี่ยวข้องกับบัญญัติศาสนา ผลลัพธ์คือรัฐบาลมีอำนาจเหนือฝ่ายตุลาการ
การปรับระบบศาลถูกเอ่ยถึงตั้งแต่ช่วงหาเสียงแล้ว ข้อกล่าวหาสำคัญคือแก้ระบบศาลเพื่อให้นายกฯ เนทันยาฮูพ้นผิดจากคดีทุจริตคอร์รัปชันที่กำลังไต่สวนอยู่ เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับพรรคสายไซออนิสต์เข้มข้นที่สนับสนุนเรื่องนี้ เป็นที่มาของรัฐบาลชุดปัจจุบันที่มีพวกไซออนิสต์เข้มข้นเข้าร่วมจำนวนมาก สรุปง่ายๆ คือ รัฐบาลชุดนี้ตั้งมาเพื่อลบล้างความผิดของเนทันยาฮู แลกกับที่รัฐบาลจะใช้แนวทางไซออนิสต์เข้มข้น
ปลายมีนาคมรัฐสภาอิสราเอลผ่านกฎหมายใหม่ ช่วยให้นายกฯ เนทันยาฮูสามารถปฏิเสธคำสั่งศาล เลี่ยงการพิจารณาคดี Yair Lapid ผู้นำฝ่ายค้านกล่าวว่าเป็นอีกครั้งที่เนทันยาฮู “ห่วงแต่ตัวเองเท่านั้น” พรรคของตนจะยื่นอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา ไม่ยอมให้ประเทศกลายเป็นราชาธิปไตยเนทันยาฮู (Netanyahu monarchy)
จุดยืนฝ่ายต่อต้าน :
ทันทีที่รัฐบาลเดินเครื่องแก้กฎหมาย คนอิสราเอลนับหมื่นเริ่มออกมาประท้วงเช่นกันและบานปลายเรื่อยๆ ฝ่ายต่อต้านมีจุดยืนว่า
ประการแรก ไม่ยอมอยู่ในประเทศที่อยุติธรรม ไม่เป็นธรรม ขาดความเป็นมนุษย์
อดีตผู้พิพากษาศาลฎีกา Ayala Procaccia ไม่ยอมเจรจาขณะที่รัฐบาลยังเดินหน้าแก้กฎหมาย กล่าวว่า “เราจะไม่ยอมอยู่ในประเทศที่อยุติธรรม ไม่เป็นธรรม ขาดความเป็นมนุษย์ (not just, fair, and human) เป็นจุดยืนที่ต่อรองไม่ได้ ต้องยึดมั่นกฎหมายเสรีประชาธิปไตย (laws of liberal democracy) รักษาหลักการถ่วงดุล ไม่ครอบงำศาล
ประการที่ 2 ไม่เจรจา ไม่ประนีประนอม
Kumi Israel ประธานองค์กร Arise Israel หนึ่งในกลุ่มผู้ประท้วงแสดงจุดยืนไม่เจรจา ไม่ประนีประนอมเช่นกัน กล่าวว่า “เราจะไม่ยอมจำนนต่อเผด็จการ” หากจะแก้รัฐธรรมนูญต้องทำเพื่อสร้างความเสมอภาค ความยุติธรรมและสร้างสันติแก่คนทั้งประเทศ ย้ำคนหนุ่มสาวกำลังโกรธแค้นต่อต้านเผด็จการ
ประการที่ 3 เนทันยาฮูไม่ควรเป็นนายกฯ ต่อไป
Yair Golan จาก Meretz party กล่าวว่าเป็นอีกครั้งที่เห็นชัดว่าเนทันยาฮูไม่ควรเป็นนายกฯ ต่อไปไม่เคารพหลักการ ขาดจริยธรรม ละเมิดศาสนา
Benny Gantz ผู้นำ National Unity party ชี้ตัวเนทันยาฮูนี่แหละเป็นภัยคุกคามชาติ
ประการที่ 4 เพื่อประชาธิปไตย
Yisrael Beytenu ผู้นำกลุ่ม Avigdor Liberman ประณามเนทันยาฮูเป็นจอมเผด็จการ (dictatorship) เขาเลือกที่จะเป็นอย่างนั้น ผู้ประท้วงรายหนึ่งกล่าวว่าเราวางแผนเพื่ออนาคตที่ดีกว่า แผนที่ว่าเผด็จการไม่มีส่วน เราสู้เพื่อประชาธิปไตย
ประเทศกำลังแตกแยก เนทันยาฮูยอมถอย :
Yoav Gallant รัฐมนตรีกลาโหมได้พบพูดคุยกับนายกฯ เนทันยาฮูตรงไปตรงมา ชี้ว่าการแก้กฎหมายมีผลอย่างไรต่อสถาบันกองทัพ เตือนกองทัพกำลังแตกแยก กระทบความมั่นคงแห่งชาติซึ่งตนในฐานะรัฐมนตรีกลาโหมยอมไม่ได้ ต้องหยุดการออกกฎหมายปฏิรูปศาล
มีข่าวว่าทหารกองทัพอากาศสำรองราว 300 นายแสดงอาการขัดขืนคำสั่ง เป็นไปได้ว่าอาจมีมากกว่านั้นถึงขั้นกระทบความมั่นคงแห่งชาติ หรืออาจเป็นวิธีการแสดงออกของสถาบันกองทัพ
ปลายเดือนมีนาคม ประธานาธิบดี Isaac Herzog ขอให้หยุดกระบวนการแก้กฎหมายทันที เพื่อเอกภาพของชาติ ระงับการปฏิรูประบบศาล เนทันยาฮูยอมถอย
นักวิเคราะห์บางคนคิดว่าสุดท้ายจะประนีประนอม เพราะฝ่ายรัฐบาลต้องการปฏิรูป คำถามคือปฏิรูปอย่างไร มีผลต่อคดีความของเนทันยาฮูหรือไม่ บางคนเห็นว่าเป็นแผนลดแรงกดดันในช่วงนี้เท่านั้น นักวิเคราะห์บางคนคิดว่าการที่เนทันยาฮูยอมถอยเพื่อลดกระแสต่อต้านช่วงนี้เท่านั้น จะไม่ยอมติดคุกในบั้นปลายชีวิต ต้องคิดหาทางต่อไป
วิเคราะห์องค์รวมและสรุป :
ประการแรก สังคมแยกความถูกผิด
เนทันยาฮูเป็นนายกฯ กว่า 12 ปีสร้างผลงานไม่น้อยแต่ก็มีคดีผิดกฎหมาย ทุจริตคอร์รัปชัน พูดกันหนาหูว่าการจับขั้วตั้งรัฐบาลไซออนิสต์เข้มข้นรอบนี้เป้าหมายหนึ่งคือช่วยคดีความชองเนทันยาฮู แต่คนอิสราเอลส่วนใหญ่ไม่เห็นด้วย แยกผลงานออกจากการทำผิดกฎหมาย จะนำผลงานที่มีมากมายลบการละเมิดกฎหมายไม่ได้ ต้องชื่นชมว่าคนอิสราเอลกลุ่มนี้ยึดมั่นนิติธรรม เป็นตัวอย่างที่ดี เป็นประชาธิปไตยแม้ต้องฝ่าฟันอุปสรรค
ประการที่ 2 หยุดการเผชิญหน้า แต่ไม่ได้หยุดความเป็นขั้ว
หลังฝ่ายเนทันยาฮูยอมถอย ผู้ชุมนุมกลับบ้าน หยุดการเผชิญหน้า แต่ไม่ได้หยุดความเป็นขั้ว มองแง่บวกคือพวกแกนนำเห็นแก่ความสงบ ระงับการเผชิญหน้า ในอีกมุมอาจเป็นการเผชิญหน้าครั้งใหญ่ครั้งแรก ความเป็นขั้วคงอยู่พร้อมต่อสู้ทางการเมืองต่อไป ฝ่ายเนทันยาฮูอาจถอยเพื่อหาจังหวะโต้กลับ เชื่อว่าเนทันยาฮูต้องหาทางต่อไป
ล่าสุดการชุมชุนประท้วงยังคงอยู่ ทั้งสองฝ่ายมีมวลชนของตังเอง
ประการที่ 3 ไซออนิสต์ยืนยันสู้ต่อ
Itamar Ben-Gvir หนึ่งในแกนนำที่ต้องการปฏิรูปศาลชี้ว่าการปฏิรูปจะเดินหน้าต่อไป เราไม่กลัวใคร ชี้ว่าพวกตนมีความชอบธรรม ฝ่ายตนเข้ารัฐสภาตามการเลือกตั้งประชาธิปไตย เป็นเสียงข้างมาก
หลังเหตการณ์ชุมนุมครั้งใหญ่มีนาคม กระบวนการแก้กฎหมายหยุดลง นายกฯ เนทันยาฮูทำหน้าที่ดังเดิม ฝ่ายค้านฝ่ายรัฐบาลคงเดิม ส่วนจะปะทุรุนแรงอีกหรือไม่ได้แต่ติดตามต่อไป เรื่องยังไม่ได้ข้อยุติ
-----------------------
บรรณานุกรม :
1. Citing ‘national crisis,’ Netanyahu tells court he must be involved in overhaul. (2023, April 1). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/citing-national-crisis-netanyahu-tells-court-he-must-be-involved-in-overhaul/
2. Coalition, opposition hold first talks on judicial overhaul with President Herzog. (2023, March 28). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/coalition-opposition-hold-first-talks-on-judicial-overhaul-with-president-herzog/
3. EXPLAINER: Why is Israel always holding elections? (2022, June 21). AP. Retrieved from https://apnews.com/article/why-is-israel-always-holding-elections-e671cfe22f9b045d2be3e65c5a60be61
4. Far-right Ben-Gvir, Smotrich win big in Israel elections. (2022, November 2). The Jerusalem Post. Retrieved from https://www.jpost.com/israel-elections/article-721229
5. Israel elections: Netanyahu in lead, exit polls say. (2022, November 2). BBC. Retrieved from https://www.bbc.com/news/world-middle-east-63459824
6. Israel's Netanyahu fires defense minister over opposition to judicial overhaul; protests erupt. (2023, March 21). Fox News. Retrieved from https://www.foxnews.com/world/israels-netanyahu-fires-defense-minister-opposition-judicial-overhaul
7. Knesset passes law shielding Netanyahu from court-ordered recusal 61-47. (2023, March 21). Time of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/knesset-passes-law-shielding-netanyahu-from-recusal-in-61-47-final-vote/
8. Lapid: New government not committed to democracy, dismantles foundations of society. (2022, December 16). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/lapid-new-government-not-committed-to-democracy-dismantles-foundations-of-society/
9. Netanyahu delays judicial overhaul after mass protests. (2023, March 27). AP. Retrieved from https://apnews.com/article/israel-netanyahu-politics-legal-overhaul-protests-a61c758ad1e523d38006b3e0ea972be2
10. Netanyahu labelled a ‘dictator’ for firing defense minister over overhaul criticism. (2023, March 21). Al Arabiya. Retrieved from https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/03/26/Israel-s-PM-Netanyahu-fires-defense-minister
11. President Herzog calls on gov't to stop judicial reform legislation. (2023, March 27). J Post. Retrieved from https://www.jpost.com/breaking-news/article-735533
12. Protest group says democratic values non-negotiable in any talks on overhaul. (2023, March 10). Time of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/protest-group-says-democratic-values-non-negotiable-in-any-talks-on-overhaul/
13. Thousands of Israelis take part in 'Day of Paralysis' against judicial reform. (2023, March 21). J Post. Retrieved from https://www.jpost.com/breaking-news/article-735155
-----------------------
