หลักนโยบายตาลีบันผู้ครองอัฟกานิสถาน 2021
รัฐอิสลามของตาลีบันจะเป็นที่จับตาของนานาชาติอีกนาน ทั้งเรื่องการเป็นแหล่งกบดานของผู้ก่อการร้าย สิทธิมนุษยชน การแก้ปัญหายาเสพติด แนวทางระบอบการปกครองอิสลามอีกรูปแบบหนึ่ง
ไม่กี่วันหลังยึดกรุงคาบูลกลุ่มตาลีบันประกาศหลักนโยบายของตน มีสาระสำคัญ ดังนี้
ประการแรก ประกาศชัยชนะขับไล่พวกต่างชาติ
ชี้ว่าเป็นความภูมิใจของคนทั้งชาติ ไม่ใช่เรื่องที่เกิดขึ้นบ่อย
เป็นสิทธิอันชอบธรรมที่ทุกชาติจะแสวงหาเสรีภาพและอิสรภาพ
คนอัฟกันต่อสู้เพื่อสิ่งนี้มาแล้ว 20 ปีเพื่อปลดปล่อยการยึดครอง
อย่างไรก็ตามรัฐบาลใหม่ต้องการเป็นมิตรกับทุกประเทศ
สถาปนารัฐอิสลามในนาม
Islamic Emirate of Afghanistan เป็นไทจากมหาอำนาจนักล่าอาณานิคม
วิเคราะห์
: ตาลีบันเริ่มต้นด้วยการประกาศชัยชนะดังกล่าว
เป็นเป้าหมายข้อแรกของตนที่ยึดว่าอัฟกานิสถานเป็นดินแดนของมุสลิมอัฟกัน
ห้ามชนชาติอื่นโดยเฉพาะคนต่างศาสนามาตั้งมั่นในประเทศเป็นเรื่องเกี่ยวพันกับศาสนาโดยตรง
มองย้อนหลัง 50 ปีเมื่อกองทัพสหภาพโซเวียตรุกรานอัฟกานิสถานจัดตั้งรัฐบาลหุ่น
เป็นที่มาของมูจาฮิดีนที่ประกอบด้วยคนอัฟกันกับมุสลิมอีกหลายประเทศที่ร่วมกันทำสงครามขับไล่กองทัพโซเวียต
แต่หลังจากตาลีบันตั้งรัฐบาลได้ 5 ปี (1996-2001) ก็เผชิญสงครามต่อต้านก่อการร้ายของสหรัฐกับพวกอีก
รัฐบาลสหรัฐตั้งรัฐบาลประชาธิปไตยอัฟกัน ต่อสู้กันเรื่อยมาหนักบ้างเบาบ้างถึง 20
ปี จนวันนี้ตาลีบันกลับมาครองอำนาจอีกครั้งหลังประชาชนเสียชีวิตนับแสน หลายล้านคนอพยพหนีออกนอกประเทศ
ประการที่
2 จะไม่แก้แค้นใครทั้งสิ้น
ตาลีบันประกาศชัดว่าประเทศจะต้องไม่เป็นพื้นที่แห่งความขัดแย้ง ไม่เป็นเขตสงครามของใครอีกต่อไป
ตาลีบันไม่เป็นปรปักษ์กับใครไม่ว่าจะในหรือต่างประเทศ ไม่อยากให้ใครอพยพออกนอกประเทศ
เพราะอัฟกานิสถานเป็นบ้านของชาวอัฟกันทุกคนๆ ได้รับอภัยโทษ
ในความขัดแย้งที่แล้วมาระหว่างนักรบตาลีบันกับฝ่ายต่างๆ นั้น
ตาลีบันทำเพื่อประโยชน์และความมั่นคงของประเทศ การทำสงครามจึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่นเดียวกับการบาดเจ็บเสียชีวิต
ทุกคนในกรุงคาบูลจะปลอดภัยได้รับความคุ้มครองดูแล
รวมทั้งคนที่เคยเป็นทหาร เจ้าหน้าที่รัฐ คนที่ทำงานให้กับต่างชาติ ขอประกันความปลอดภัยของสถานทูต
ชาวต่างชาติ องค์กรระหว่างประเทศ หน่วยงานความช่วยเหลือต่างๆ
ตาลีบันจะไม่ปล่อยให้เกิดอาชญากรรม พวกฉวยประโยชน์ จะไม่ยอมให้ใครใช้แผ่นดินอัฟกานิสถานเพื่อต่อต้านใครหรือประเทศใด ขอให้ประชาคมโลกมั่นใจเรื่องนี้
วิเคราะห์
: นโยบายของตาลีบันชัดเจนว่าจะไม่ยอมเป็นฐานที่มั่นของนักรบต่างชาติหรือผู้ก่อการร้ายใดๆ
อีก ซึ่งเป็นต้นเหตุให้สหรัฐกับพวกบุกอัฟกานิสถานเพื่อกวาดล้างอัลกออิดะห์
อย่างไรก็ตามมีผู้วิเคราะห์ว่าอัฟกานิสถานมีภูมิประเทศซับซ้อนและอำนาจตาลีบันอาจครอบคลุมไม่ทั่วถึง
อาจเป็นฐานหรือที่หลบซ่อนของผู้ก่อการร้ายอีก นาโตเตือนแล้วว่าหากเป็นแหล่งกบดานของผู้ก่อการร้ายนาโตพร้อมโจมตีแม้อยู่ห่างไกล
ประการที่
3 รัฐบาลใหม่ที่รวมทุกกลุ่ม
เป็นช่วงเวลากำลังหารือจัดตั้งรัฐบาลอิสลามที่รวมทุกกลุ่มคนเข้าด้วยกัน
เป็นรัฐบาลที่เข้มแข็ง ตลอด 20 ปีที่ผ่านมาตาลีบันยึดมั่นอิสลามแต่ได้เติบใหญ่ผ่านประสบการณ์
จึงต่างจากตาลีบันเมื่อ 20 ปีก่อน
ประการที่
4 ยึดถือหลักศาสนา วัฒนธรรมของเรา
ขอให้นานาชาติยอมรับอัฟกานิสถานเช่นเดียวกับที่อัฟกานิสถานจะยอมรับประชาคมโลก
ทั้งนี้ตาลีบันจะยึดถือหลักศาสนา วัฒนธรรมของเรา
เป็นสิทธิอันชอบธรรมของพวกเราอัฟกัน ดังเช่นที่นานาประเทศมีกฎหมาย นโยบาย
มุมมองของตน
ยกตัวอย่างเรื่องสตรี
ตาลีบันจะรักษาสิทธิสตรีตามกฎหมายชารีอะห์ (sharia) ในทุกมิติ
ทั้งเรื่องการทำงาน การศึกษา สุขภาพ การดำเนินคดี
เช่นเดียวกับชายที่ต้องอยู่ใต้กฎหมายดังกล่าว และตามกฎระเบียบอื่นๆ
โดยไม่เลือกปฏิบัติ
วิเคราะห์
: มุสลิมทั่วโลกยึดกฎหมายชารีอะห์แต่ต้องเข้าใจว่า
แต่ละนิกายแต่ละกลุ่มตีความกฎหมายดังกล่าวแตกต่างกัน การปฏิบัติในแต่ละประเทศแต่ละพื้นที่จึงแตกต่างกันด้วย
กรณีตาลีบันก็เช่นเดียวกันในอดีตตีความอย่างเคร่งครัดตามแนวทางของตน เป็นที่รับรู้ทั่วไปว่ามุสลิมบางคนแม้ในอัฟกานิสถานเองไม่เห็นด้วยกับการตีความของตาลีบัน
เป็นเรื่องน่าติดตามว่าตาลีบันในปี 2021 นี้จะตีความชารีอะห์อย่างไร
ประการที่ 5 ส่งเสริมเศรษฐกิจ
ทันทีที่สถานการณ์สงบจะเร่งสร้างระบบเศรษฐกิจ
สัมพันธ์กับนานาชาติ เพื่อเศรษฐกิจที่ประชาชนอยู่ดีกินดี
คนอัฟกันต้องการชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ตาลีบันจะส่งเสริมการค้าการลงทุนทั่วประเทศ
วิเคราะห์
: การให้ความสำคัญพัฒนาเศรษฐกิจดูเหมือนเป็นแนวทางที่ต่างจากอดีต
และชี้ให้เห็นว่าตาลีบันตระหนักถึงสภาพเศรษฐกิจประเทศ ให้ความสำคัญกับการอยู่ดีกินดีซึ่งเป็นเรื่องใหญ่หากใช้มุมมองการพัฒนาประเทศทั่วไป
และจะเกี่ยวข้องกับการพัฒนาประเทศในด้านอื่นๆ ด้วย
ประการที่ 6 สื่อสารมวลชน
สื่อแขนงต่างๆ
สามารถทำหน้าที่อย่างอิสระภายใต้กฎระเบียบ เช่น ห้ามต่อต้านอิสลาม
เมื่อสื่อจะนำเสนอเรื่องใดๆ ต้องคำนึงว่าไม่ต่อต้านศาสนา นำเสนออย่างเป็นกลาง ส่งเสริมคุณค่าของชาติ
เอกภาพ เรื่องที่เป็นฉันทามติ ไม่เน้นเรื่องความแตกแยกของชาติพันธุ์ ความแตกต่างทางศาสนาหรือความเป็นปรปักษ์
วิเคราะห์ : เรื่องสื่อแสดงให้เห็นชัดว่าแม้ตาลีบันยอมรับการมีอยู่ของความหลากหลายศาสนานิกาย
หลายชาติพันธุ์ แต่ตอกย้ำส่งเสริมศาสนาในแบบของตนเท่านั้น ห้ามสื่อนำเสนอเรื่องที่สร้างความแตกแยกไม่ว่าจะศาสนาหรือชาติพันธุ์
ในปี
2001 ประเทศไม่ผลิตยาเสพติดเลยแต่หลังจากนั้นยาเสพติดเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง
หลายคนมีส่วนเกี่ยวข้องแม้กระทั่งคนในรัฐบาล นับจากนี้เป็นต้นไปทุกคนต้องไม่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดอีก
ตาลีบันไม่อยากเห็นคนหนุ่มสาวติดยา คนที่ไม่เห็นอนาคต
นับจากนี้อัฟกานิสถานจะเป็นประเทศปลอดยาเสพติด และยินดีรับความช่วยเหลือจากนานาชาติเพื่อการนี้
ช่วยส่งเสริมปลูกพืชทดแทน แน่นอนว่าต้องใช้เวลาแต่จะสำเร็จ
วิเคราะห์
: อัฟกานิสถานประเทศผู้ปลูกฝิ่นมากที่สุดในโลกและปลูกมานานแล้ว
ช่วงปี 1935-1945 ฝิ่นเป็นสินค้าออกสำคัญอย่างหนึ่ง ในอดีตคนทั่วไปสามารถซื้อหาฝิ่นตามท้องตลาด
สามารถปลูกและซื้อขายโดยเสรี ในอดีตการปลูกและเสพฝิ่นเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของชาวบ้าน
เป็นความจริงที่ว่าการปลูกฝิ่นเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วหลังปี
2001 หลังกองทัพสหรัฐกับพันธมิตรโค่นล้มรัฐบาลตาลีบัน
และแม้รัฐบาลประชาธิปไตยประกาศให้การปลูกการค้าฝิ่นผิดกฎหมาย แต่นโยบายต่อต้านยาเสพติดไม่ได้ผล
ทุกวันนี้อัฟกานิสถานเป็นสวรรค์ของนักค้ายาเสพติด
สาเหตุหนึ่งเป็นเพราะ การปลูกฝิ่นเป็นรายได้สำคัญของพวกหัวหน้าเผ่าและกองกำลังติดอาวุธท้องถิ่น
อีกทั้งเป็นรายได้สำคัญของชาวบ้านเนื่องจากมีพื้นที่เพาะปลูกเพียงเล็กน้อย
เป็นแรงกดดันให้ปลูกพืชที่ทำเงินมากที่สุด ฝิ่นคือคำตอบเพราะมีผู้รับซื้อทั้งหมด
และให้ราคาสูงว่าพืชผลชนิดอื่นๆ
ตาลีบันมาถูกทางที่ร้องขอความช่วยเหลือจากนานาชาติช่วยแก้ปัญหาฝิ่น
แต่จะได้ผลมากน้อยเพียงไรเป็นเรื่องน่าติดตาม
เป็นอีกประจักษ์พยานบ่งบอกความสำเร็จของแนวการปกครองแบบตาลีบัน
รัฐอิสลาม Islamic Emirate of Afghanistan ของตาลีบันจะเป็นที่จับตาของนานาชาติอีกนาน
ทั้งเรื่องการเป็นแหล่งกบดานของผู้ก่อการร้าย สิทธิมนุษยชน การแก้ปัญหายาเสพติด
แนวทางระบอบการปกครองอิสลามอีกรูปแบบหนึ่ง
-----------------
1. Nato: Taliban risk military strikes if they host
terrorists again. (2021, August 18). Gulf Times. Retrieved from
https://www.gulf-times.com/story/698659/Nato-Taliban-risk-military-strikes-if-they-host-te
2. Taliban declares formation of the Islamic Emirate of Afghanistan,
just days after taking over Kabul. (2021, August 19). RT. Retrieved from
https://www.rt.com/news/532470-taliban-declares-islamic-emirate-afghanistan/
3. Transcript of Taliban’s first news conference in Kabul. (2021,
August 17). Al Jazeera. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2021/8/17/transcript-of-talibans-first-press-conference-in-kabul
--------------------------
