ซาอุฯ ร้องขอนานาชาติโดดเดี่ยวอิหร่านอีกครั้ง

เป็นอีกครั้งที่รัฐบาลซาอุฯ พยายามโดดเดี่ยวอิหร่าน ร้องขอนานาชาติช่วยกันคว่ำบาตรให้รุนแรงจริงจังกว่าเดิม แม้จะเป็นแนวทางที่ดำเนินมาหลายทศวรรษแล้ว เชิดชูความเป็นผู้นำมุสลิมโลกของซาอุฯ

            เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคมเกิดเหตุร้ายกับเรือพาณิชย์ 4 ลำแถบชายฝั่งสหรัฐอาหรับเอมิเรสต์ (UAE) โดนทุ่นระเบิดที่รัฐบาลซาอุดิอาระเบียกับสหรัฐชี้ว่าเป็นฝีมืออิหร่าน ถัดมา 1-2 วันเครื่องโดรนจากกองกำลังฮูตีในเยเมนโจมตีสถานีสูบน้ำมัน 2 แห่งของซาอุฯ 2 เหตุการณ์นี้เกิดในช่วงที่ฝ่ายซาอุฯ เอ่ยภัยคุกคามอิหร่านอย่างต่อเนื่อง รัฐบาลทรัมป์ส่งกองกำลังเรือบรรทุกเครื่องบิน เครื่องบินรบเข้าไปในภูมิภาคตะวันออกกลาง เป้าหมายคืออิหร่าน

            จากเหตุร้ายดังกล่าวรัฐบาลซาอุฯ ประกาศเรียกประชุมฉุกเฉิน เป็นที่มาของการประชุมคณะมนตรีความร่วมมือรัฐอ่าวอาหรับ(Cooperation Council for the Arab States of the Gulf: GCC) กับสันนิบาตอาหรับเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม

ผลการประชุมสุดยอด GCC :

เนื้อหาแถลงการณ์ GCC มุ่งประเด็นพฤติกรรมอิหร่านที่แทรกแซงเพื่อนบ้าน กล่าวหาอิหร่านเกี่ยวข้องกับเหตุวินาศกรรมที่ชายฝั่ง UAE การโจมตีด้วยโดรน (unmanned aerial vehicles) จากฮูตี มีสาระสำคัญดังนี้

1. กองกำลังฮูตี (Houthi militias) ใช้เครื่องโดรนติดระเบิดโจมตีสถานีสูบน้ำมัน 2 แห่งของซาอุฯ เป็นพฤติกรรมก่อการร้าย เป็นภัยต่อความมั่นคงภูมิภาคและเศรษฐกิจโลก เพราะมีผลต่อความมั่นคงพลังงานโลก สมาชิก GCC ขอแสดงความเป็นเอกภาพร่วมมือกับซาอุฯ ต่อต้านภัยก่อการร้ายนี้ที่หวังยั่วยุให้ภูมิภาควุ่นวาย สนับสนุนมาตรการที่จะสร้างความมั่นคง เสถียรภาพและบูรณภาพแห่งดินแดน

            2. ที่ผ่านมากลุ่มฮูตีโจมตีซาอุฯ ด้วยขีปนาวุธ 225 ครั้ง เครื่องโดรน 155 ครั้ง

            3. ประณามเหตุวินาศกรรมเรือพาณิชย์ 4 ลำที่ถูกโจมตีแถบชายฝั่งสหรัฐอาหรับเอมิเรสต์ เป็นภัยต่อการเดินเรือในพื้นที่สำคัญยิ่งยวดของโลก ทำลายความมั่นคงตลาดน้ำมัน ขอให้นานาชาติร่วมกันป้องกันไม่ให้เกิดเหตุร้ายเช่นนี้อีก

            4. GCC จะเผชิญหน้าภัยคุกคามเหล่านี้อย่างเป็นเอกภาพ

            5. GCC ยึดหลักความมั่นคงร่วม การรุกรานประเทศหนึ่งเท่ากับรุกรานชาติสมาชิกทั้งมวล

6. ขอให้นานาชาติร่วมต้านระบอบอิหร่าน ร่วมคว่ำบาตรให้จริงจังกว่าเดิม สนับสนุนวิธีการใหม่ๆ เพื่อป้องกันไม่ให้อิหร่านมีขีดความสามารถด้านนิวเคลียร์ การพัฒนาขีปนาวุธ (ballistic missile)

7. ขอให้อิหร่านปฏิบัติตามกฎบัตรสหประชาชาติกับกฎหมายระหว่างประเทศ หลักการเป็นเพื่อนบ้านที่ดี เคารพอธิปไตย ไม่แทรกแซงกิจการภายในของประเทศอื่นและไม่ใช่กำลัง ขอให้อิหร่านหลีกเลี่ยงอันตรายจากสงคราม ยุติการสนับสนุน การเงิน อาวุธแก่กองกำลังต่างๆ องค์กรก่อการร้าย โหมไฟความขัดแย้งนิกายศาสนา ไม่เป็นปรปักษ์กับประเทศอื่น บ่อนทำลายความมั่นคง ไม่คุกคามความปลอดภัยในการเดินเรือ

8. ย้ำความร่วมมือระหว่างสหรัฐกับ GCC ความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ ข้อตกลงทวิภาคี เพื่อรักษาความมั่นคงปลอดภัยในภูมิภาค GCC สนับสนุนยุทธศาสตร์สหรัฐต่ออิหร่าน รวมทั้งเรื่องนิวเคลียร์กับขีปนาวุธ การทำลายความมั่นคงของภูมิภาค การก่อการร้าย กลุ่มฮิซบอลเลาะห์ กองกำลังพิทักษ์ปฏิวัติ กองกำลังฮูตีและองค์กรก่อการร้ายต่างๆ

            9. GCC จะยังคงยึดมั่นสร้างเสถียรภาพ ความมั่นคง รักษาสันติภาพในภูมิภาค ความมั่นคงของตลาดน้ำมันโลก ประณามอิหร่านที่คุกคามการเดินเรือเสรี การขนส่งน้ำมัน ขอให้นานาชาติมีส่วนร่วมในประเด็นเหล่านี้

            ส่วนแถลงการณ์ของสันนิบาตอาหรับมีใจความใกล้เคียง ส่วนที่เพิ่มคือ ชี้ว่าซาอุฯ มีสิทธิอันชอบธรรมตามกฎบัตรสหประชาชาติที่จะป้องกันตนเอง ประณามอิหร่านแทรกแซงวิกฤตซีเรีย มีผลต่ออนาคตประเทศนี้

            โดยรวมแล้วเป้าหมายแถลงการณ์ GCC คือกล่าวโทษอิหร่านต่อเหตุวินาศกรรมเรือพาณิชย์กับเรื่องเครื่องโดรนโจมตีสถานีสูบน้ำมัน พยายามโยงกองกองกำลังฮูตีเข้ากับรัฐบาลอิหร่าน ร้องของการสนับสนุนจากนานาชาติ โดยเฉพาะจากชาติสมาชิกสันนิบาตอาหรับ อย่างน้อยขอให้ช่วยกันคว่ำบาตรอิหร่านจริงจังกว่านี้

            ที่น่าสนใจคือเอ่ยถึงวิธีการใหม่ๆ ซึ่งไม่แน่ใจว่าคืออะไรเพื่อป้องกันไม่ให้อิหร่านพัฒนานิวเคลียร์กับขีปนาวุธ

ส่วนประเด็นอื่นๆ เป็นเรื่องเก่า การเป็นปฏิปักษ์กับอิหร่าน การปิดล้อมคว่ำบาตรที่ดำเนินเรื่อยมาตั้งแต่ปฏิวัติอิหร่าน 1979

ท่าทีที่ย้อนแย้ง :

            แม้แถลงการณ์เรียกร้องให้รัฐบาลอิหร่านเลิกทำตัวเป็นปฏิปักษ์เพื่อช่วยกันสร้างสันติภาพ แต่ในอีกด้านกลับไม่เชื่อว่าอิหร่านจะเป็นเพื่อนบ้านที่ดี ทั้งๆ ที่รัฐบาลอิหร่านพยายามเข้าหา ขอเจรจาปรับความสัมพันธ์ แต่ฝ่ายซาอุฯ เห็นว่าเป็นถ้อยคำที่เชื่อถือไม่ได้ กลายเป็นประเด็นย้อนแย้งว่าอยากเป็นมิตรกับอิหร่าน แต่ไม่มีวันเป็นไปได้ ด้วยเหตุผลตีตราว่าอิหร่านจะคงนโยบายเป็นศัตรูไม่มีวันเปลี่ยนแปลง นำสู่ข้อสรุปของกษัตริย์ซัลมานเรียกร้องชาติสมาชิกทุกประเทศต้องร่วมกันเผชิญหน้าด้วยกำลังทุกอย่างที่มีอยู่ ยืนหยัดแนวทางนี้ไม่เปลี่ยนแปลง

ชัยชนะของฝ่ายซาอุฯ :

            แม้ชาติสมาชิกบางประเทศไม่เห็นด้วยกับแถลงการณ์ของสันนิบาตอาหรับบางข้อ บางประเทศซ่อนความไม่พอใจ โดยรวมแล้ว ถือเป็นความสำเร็จอีกครั้งของรัฐบาลซาอุฯ สามารถแสดงความเป็นผู้นำมุสลิมโลก กระชับนโยบายปิดล้อมอิหร่าน กดดันให้หลายประเทศที่เคยดื้อดึงซื้อน้ำมันอิหร่านต้องลดการซื้อหรือหยุดซื้อ (อย่างน้อยชั่วคราว) ยอดส่งออกน้ำมันอิหร่านประจำเดือนพฤษภาหล่นฮวบเหลือ 400,000 บาร์เรลต่อวัน ลดต่ำจากเดือนที่แล้วเท่าตัว ถ้าดูตัวเลขทั้งปีตัวเลขส่งออกปีที่แล้วอยู่ที่ 2.5 ล้านบาร์เรลต่อวัน เฉพาะเรื่องนี้จะกระทบต่อเศรษฐกิจสังคมอิหร่านไม่มากก็น้อย

            เป็นยุทธศาสตร์ปิดล้อมอิหร่านที่ดำเนินเรื่อยมาตั้งแต่ปี 1979 ช่วยเสริมสร้างภาวะผู้นำมุสลิมโลกของรัฐบาลซาอุฯ ภายใต้แนวคิดนี้ซาอุฯ จะไม่เร่งรีบทำลายศัตรูให้ราบคาบ แต่จะค่อยๆ ดำเนินการ มองผลประโยชน์ที่ใหญ่กว่าการทำลายอิหร่าน เพราะการเล่นงานระบอบอิหร่านเป็นเพียงเครื่องมือที่รัฐบาลซาอุฯ ใช้ อีกทั้งฝ่ายซาอุฯ ไม่อาจเป็นผู้เปิดฉากทำสงครามใหญ่ด้วยตัวเองและรัฐบาลสหรัฐยังไม่สนับสนุน

ซาอุฯ จะโจมตีอิหร่านหรือไม่ :

            ฝ่ายซาอุฯ พยายามโหมความรุนแรงของเหตุการณ์ทั้ง 2 ชี้ว่ากระทบต่อเศรษฐกิจโลก ความมั่นคงด้านพลังงาน ในขณะที่ตลาดโลกไม่ได้ตอบสนองเท่าไหร่ อีกทั้งยังไม่เปิดเผยหลักฐานเหตุวินาศกรรมเรือพาณิชย์ที่อิหร่านประกาศว่าตนไม่เกี่ยวข้อง ส่วนเรื่องกองกำลังฮูตีนั้น ฝ่ายซาอุฯ ทำสงครามเต็มรูปแบบกับกลุ่มดังกล่าวหลายปีแล้ว ดังที่ซาอุฯ เผยว่าโดนโจมตีด้วยขีปนาวุธกับเครื่องโดรนนับร้อยครั้ง

            นำสู่คำถามว่าสมเหตุสมผลหรือไม่หากฝ่ายซาอุฯ จะโต้กลับด้วยการโจมตีอิหร่าน แน่นอนว่าฝ่ายซาอุฯ กับพันธมิตร (รวมทั้งสหรัฐ) สามารถทำได้โดยไม่สนใจคำทักท้วงใดๆ ที่ผ่านมารัฐบาลสหรัฐหลายชุดโจมตีประเทศอื่นด้วยเหตุผลข้ออ้างของตัวเอง กระทั่งสร้างหลักฐานเท็จขึ้นมา เป็นข้อเท็จจริงที่รับรู้กันทั่วไป

            ท้ายที่สุดจึงขึ้นกับตัดสินใจของรัฐบาลซาอุฯ กับพวกว่าจะลงมือจัดการหรือไม่ อย่างไร

ความเป็นไปของโลกเป็นเช่นนี้ ไม่ได้ต่างจากยุคดึกดำบรรพ์เท่าไหร่นัก

            ล่าสุด ไบรอัน ฮุค (Brian Hook) ผู้แทนพิเศษจากกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐเผยว่ารัฐบาลสหรัฐจะแสดงหลักฐานโจมตีเรือพาณิชย์ในไม่ช้า พร้อมกับ “ลงมือ” บางอย่างเพื่อส่ง “สัญญาณ” แก่อิหร่าน ทั้งยังเตือนล่วงหน้าว่าพร้อมจะโต้กลับหากอิหร่านโจมตีผลประโยชน์สหรัฐ

            การประชุมสุดยอดเช่นนี้มีส่วนที่เปิดเผยต่อสาธารณชนกับปิดลับ นอกจากประกาศท่าทีแล้ว เป็นโอกาสที่สมาชิกแต่ละประเทศจะแสดงความคิดเห็นในที่ประชุมและหารือลับ พร้อมกับส่งสัญญาณให้เตรียมตัวเตรียมใจว่าแผนขั้นต่อไปคืออย่างไร

2 มิถุนายน 2019

ชาญชัย คุ้มปัญญา

(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 23 ฉบับที่ 8239 วันอาทิตย์ที่ 2 มิถุนายน พ.ศ.2562)

---------------------------

บทความที่เกี่ยวข้อง : 

การแข่งขันช่วงชิงระหว่างซาอุดีอาระเบียกับอิหร่าน

มีแนวคิดว่าแท้จริงแล้วการที่รัฐบาลสหรัฐจ้องเล่นงานอิหร่านเป็นเพราะแรงกดดันจากซาอุดีอาระเบีย ความขัดแย้งระหว่างซาอุฯ กับอิหร่านเป็นการช่วงชิงอิทธิพลในภูมิภาคตะวันออกกลางที่ยอมกันไม่ได้

ถอดรหัสสัมพันธ์แนบแน่นรัฐบาลสหรัฐกับซาอุฯ(1)

ในที่ประชุม “Arab Islamic American Summit” ประธานาธิบดีทรัมป์แสดงท่าทีเป็นมิตรกับรัฐบาลซาอุฯ ท่ามกลางผู้นำชาติอาหรับ ผู้นำมุสลิมประเทศอื่นๆ รวม 55 ประเทศ วัตถุประสงค์หลักคือร่วมต่อต้านก่อการร้ายซึ่งหมายถึงมุสลิมสุดโต่งกับอิหร่าน เป็นอีกครั้งที่ทรัมป์พูดถึงความดีความชั่ว ใช้ศาสนาเป็นเครื่องมือดำเนินนโยบาย ยอมรับว่าแนวทางศาสนาของซาอุฯ เข้าได้กับนโยบายของตน

บรรณานุกรม :
1. Arab Leaders Condemn Terrorist Actions of Houthi Militias and Iranian Conduct in the Region. (2019, May 31). Saudi Press Agency. Retrieved from https://www.spa.gov.sa/viewfullstory.php?lang=en&newsid=1930104#1930104

2. GCC Extraordinary Summit Issues Final Communique 2 Makkah. (2019, May 31). Saudi Press Agency. Retrieved from https://www.spa.gov.sa/viewfullstory.php?lang=en&newsid=1930057#1930057

3. Iran oil exports slump to 400,000 bpd. (2019, May 30). Rudaw. Retrieved from http://www.rudaw.net/english/middleeast/iran/30052019

4. Saudi king blasts Iran for 'naked aggression' in the Gulf. (2019, May 31). Al Jazeera. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2019/05/saudi-king-blasts-iran-naked-aggression-gulf-190530200800718.html

5. US stands firm against Iran, it will strike if attacked: Brian Hook. (2019, May 31). Arab News. Retrieved from http://www.arabnews.com/node/1504336/middle-east

-----------------------------