เกาะติดประเด็นร้อน “หลังการโค่นล้มโมฮัมเหม็ด มอร์ซีแห่งอียิปต์ และรัฐบาลเฉพาะกาลของอัดลี มานซูร์” (7)

สรุปสถานการณ์: (อัพเดท 21 ส.ค.23.50 น.) หลังถูกทางการสลายการชุมนุมเมื่อวันที่ 14 สิงหาคม กลุ่มภราดรภาพมุสลิมประกาศชุมนุมประท้วงทั่วประเทศต่อเนื่องเป็นเวลา 1 สัปดาห์ ด้วยจุดยืนว่า “เราต่อต้านรัฐบาลจากการรัฐประหารเพราะเป็นหลักการของอิสลาม เป็นหลักการอันชอบธรรมที่เราไม่อาจถอนตัวจากจุดยืนดังกล่าว”

            การชุมนุมต่อเนื่อง ทำให้วันที่ 16 มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 173 ราย ในจำนวนนี้เป็นตำรวจ 10 ราย แต่แล้ววันที่ 18 สิงหาคมแกนนำผู้จัดชุมนุมต่อต้านรัฐประการ ยกเลิกการชุมนุม โดยให้เหตุผลว่าหวั่นเกรงความปลอดภัยของผู้ชุมนุม

            ด้านกระทรวงมหาดไทยรายงานว่าปัจจุบันมีผู้ถูกกุมกัง 1,004 คน เนื่องจากมีอาวุธผิดกฎหมาย

คืบหน้าล่าสุด: (อัพเดท 21 ส.ค. 23.50 น.)

            ผลจากจากการสลายการชุมนุมและความรุนแรงที่ตามมาสองสามวัน รายงานของทางการอียิปต์มีจำนวนราว 900 ราย ในจำนวนนี้ 100 รายเป็นตำรวจกับทหาร ส่วนกลุ่มภราดรภาพมุสลิมกล่าวว่าผู้สนับสนุนอดีตประธานาธิบดีมอร์ซีเสียชีวิตราว 1,400 ราย

            กลุ่มภราดรภาพมุสลิมประกาศว่าจะไม่ก่อความรุนแรงแม้นาย Mohammed Badie ผู้นำฝ่ายวิญญาณจะถูกรัฐบาลจับกุม นาย Khaled Hanafi, secretary-general of the Freedom and Justice Party กล่าวว่า “เราใช้สันติวิธีเท่านั้น ... เราเสียใจที่ดร. Badie ถูกจับกุม แต่เป็นทางที่เราเลือกแม้ว่าจะต้องเสียสละ เราจะเดินหน้าต่อไป”

            นาย Recep Tayyip Erdogan นายกรัฐมนตรีตุรกี กล่าวอย่างชัดเจนว่าอิสราเอลอยู่เบื้องหลังการโค่นล้มอดีตประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี พร้อมกับกล่าวว่าตนมีหลักฐาน

            สำนักข่าว The Jerusalem Post อ้างว่าหลักฐานดังกล่าวคือวีดีโอที่ถ่ายในงานสัมมนาเมื่อเดือนมิถุนายน 2011 ที่มหาวิทยาลัย Tel Aviv University ที่มีนาย Tzipi Livni รัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรมและเป็นหัวหน้าพรรคฝ่ายค้านอิสราเอล และนาย Bernard-Henri Lévy นักวิชาการชาวยิวเชื้อสายฝรั่งเศส นาย Lévy กล่าวตอนหนึ่งว่าตน “จะพยายามกีดกันไม้ให้ [กลุ่มภราดรภาพมุสลิมไปที่อียิปต์] ได้อำนาจ [บริหารประเทศ] ด้วยทุกวิถีทาง”

            นายกรัฐมนตรี Erdogan ตีความว่า “กลุ่มภราดรภาพมุสลิมจะไม่มีวันบริหารประเทศแม้ชนะเลือกตั้ง เพราะประชาธิปไตยไม่ใช่เพียงการลงคะแนนเลือกตั้ง”

            นาย Yigal Palmor โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิสราเอลกล่าวว่าไม่มีค่าพอที่จะให้คำตอบใดๆ ส่วนนาย Josh Earnest โฆษกทำเนียบขาวไม่เห็นด้วยกับการที่นายกรัฐมนตรีตุรกีแสดงความเห็นดังกล่าวและมาจากข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง

วิเคราะห์: (อัพเดท 21 ส.ค.23.50 น.)

            เหตุการณ์สำคัญๆ ที่เกิดขึ้นในสองสามวันที่ผ่านมามีประเด็นวิเคราะห์ ดังนี้

            1. เป้าหมายกับกลวิธีของของฝ่ายต่อต้านมอร์ซี (ผู้นำเหล่าทัพ รัฐบาลมานซูร์ กลุ่มประชาชน) คือ ให้กลุ่มผู้สนับสนุนอดีตประธานาธิบดีมอร์ซียุติการชุมนุม การเข้าสู่กระบวนทางการเมืองกระแสหลัก พวกที่ยังชุมนุมต่อไปจะถูกสลายการชุมนุม แกนนำผู้ชุมนุมจะถูกกักตัว ผู้ใดใช้อาวุธจะถูกจัดการอย่างรุนแรงและถูกตีตราว่าเป็นผู้ก่อการร้าย

            กระทั่งผู้ชุมนุมของกลุ่ม National Salvation Front ซึ่งสนับสนุนการโค่นล้มรัฐบาลมอร์ซี ประกาศท่าทีดังกล่าวเช่นกันว่า “กลุ่มก่อการร้าย” กำลังโจมตีประเทศและประชาชนอียิปต์ รวมทั้งฐานที่ตั้ง จุดตรวจของทหารอียิปต์ในคาบสมุทรซีนาย แถลงการณ์ตอนหนึ่งกล่าวว่า “กลุ่มภราดรภาพมุสลิมกำลังใช้ความรุนแรงและพยายามโค่นล้มรัฐบาล” อียิปต์กำลังเผชิญความรุนแรง”

            2. เป็นที่ชัดเจนแล้วว่ากลุ่มภราดรภาพมุสลิมได้ยุติการชุมนุมต่อเนื่อง เป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญ แม้กระทั่งการจับที่นาย Mohammed Badie ผู้นำฝ่ายวิญญาณจะถูกรัฐบาลจับกุม กลุ่มฯ ก็ไม่แสดงการตอบโต้ ย้ำว่าจะใช้สันติวิธี

            ถ้าจะวิเคราะห์แบบซับซ้อน การที่นาย Badie ถูกจับกุม ไม่ได้หมายความว่าทางการหมายจะเอาชีวิต ในทางตรงข้ามเป็นโอกาสให้นาย Badie เข้าสู่กระบวนการเจรจาลับ

            เป็นเหตุผลว่าทำไมกลุ่มภราดรภาพมุสลิมยุติการชุมนุมตามที่ประกาศก่อนหน้า

            3. หากคำกล่าวของนายกรัฐมนตรีตุรกีถูกต้องก็จะเป็นเรื่องใหญ่มาก เพราะชี้ว่าอิสราเอลอยู่เบื้องหลังหรือสนับสนุนการทำรัฐประหารโค่นล้มรัฐบาลมอร์ซี

            หากมองในภาพกว้างๆ การที่ผู้นำเหล่าทัพอียิปต์มีความสัมพันธ์อันดีกับอิสราเอลนั้นมีความเป็นไปได้ เพราะตั้งแต่ที่อิสราเอลกับอียิปต์ได้ลงนามข้อตกลงแคมป์เดวิด (Camp David Accords) เมื่อวันที่ 17 กันยายน 1978 เป็นจุดเริ่มต้นของการเจรจาเพื่อสนธิสัญญาสันติภาพระหว่างสองประเทศ สองประเทศก็เริ่มมีความสัมพันธ์ด้านความมั่นคงทางทหารที่ดีต่อกัน

            แต่เรื่องไม่จบเพียงเท่านี้ เพราะหากมองว่าต่างชาติอยู่เบื้องหลังการโค่นล้มรัฐบาลมอร์ซี จะต้องโยงอย่างน้อยอีก 3 ประเทศที่ให้การสนับสนุนรัฐบาลเฉพาะกาลปัจจุบันด้วย นั่นคือ ซาอุดิอาระเบีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์และคูเวตที่สัญญาว่าจะให้ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจรวมกันราว 12 พันล้านดอลลาร์

            และอาจรวมถึงรัฐบาลโอบามา ที่อิสราเอลอาจได้ปรึกษาเป็นการลับมาก่อนแล้ว หากย้อนดูอียิปต์สปริงตั้งแต่การโค่นล้มระบอบฮอสนี่ มูบารัค มีหลักฐานชัดเชนว่ารัฐบาลโอบามาอยู่เบื้องหลังการเคลื่อนไหวของกองทัพอียิปต์ ทำให้นายมูบารัคที่ครองอำนาจ 3 ทศวรรษถูกโค่นล้มอย่างรวดเร็ว

            ดังนั้น หากวิเคราะห์ในแนวนี้จะได้ข้อสรุปว่า หลายประเทศได้ร่วมมือกันโค่นล้มรัฐบาลมอร์ซี กลุ่มภราดรภาพมุสลิม

            ไม่ว่าหลักฐานที่นายกรัฐมนตรีตุรกีอ้างถึงคืออะไร คำพูดของผู้เป็นนายกรัฐมนตรีที่กล่าวอย่างชัดถ้อยชัดคำ ในประเด็นที่อ่อนไหวเช่นนี้ ย่อมไม่ใช่เรื่องธรรมดา หรือละเลยไม่ให้ความสำคัญ

            เกือบสองเดือนแล้วที่ทหารยึดอำนาจประธานาธิบดีมอร์ซี แต่เรื่องราวยังไม่จบ รัฐบาลมานซูร์ยังคงวุ่นวายกับการยุติความขัดแย้ง นำประเทศสู่การปรองดองสมานฉันท์ ท่ามกลางแรงกดดันของนานาชาติที่เรียกร้องให้รัฐบาลยุติใช้ความรุนแรง หลายประเทศกำลังพิจารณาแขวนความช่วยเหลือชั่วคราว ในขณะที่กลุ่มภราดรภาพมุสลิมยุติการชุมนุมต่อเนื่อง นี่เป็นอาจสัญญาณที่ดี อาจชี้ชะตาของประเทศในอนาคต

21 สิงหาคม 2013

ชาญชัย คุ้มปัญญา

-------------------

บทความที่เกี่ยวข้อง:

1. เกาะติดประเด็นร้อน “หลังการโค่นล้มโมฮัมเหม็ด มอร์ซีแห่งอียิปต์ และรัฐบาลเฉพาะกาลของอัดลี มานซูร์” (5)

(อัพเดท 15 ส.ค. 13.00 น.) หลังจากรัฐบาลเฉพาะกาลของนายอัดลี มานซูร์มีคำสั่งให้ทหารตำรวจสลายการชุมนุมของกลุ่มผู้ชุมนุมที่ยังปักหลักชุมนุมยืดเยื้อ วันนี้เจ้าหน้าที่ได้เริ่มปฏิบัติการสลายการชุมนุมแล้ว ด้านภราดรภาพมุสลิม กับกลุ่มผู้สนับสนุนอดีตประธานาธิบดีมอร์ซี ประกาศเรียกร้องให้ประชาชนอียิปต์ทั่วประเทศออกจากบ้านเพื่อชุมนุมต่อต้านโดยด่วน

2. เกาะติดประเด็นร้อน “หลังการโค่นล้มโมฮัมเหม็ด มอร์ซีแห่งอียิปต์ และรัฐบาลเฉพาะกาลของอัดลี มานซูร์” (6)

(อัพเดท 16 ส.ค. 16.20 น.) แม้ถูกทางการสลายการชุมนุม แต่กลุ่มผู้สนับสนุนอดีตประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซีไม่ยอมถอย ประกาศชุมนุมใหญ่ในวันศุกร์ (16 ส.ค.) หลังจากมีคนเสียชีวิตบาดเจ็บจากการสลายการชุมนุมจำนวนมาก ในขณะเดียวกันฝ่ายต่อต้านมอร์ซีก็เรียกร้องให้ประชาชนออกมาชุมนุมใหญ่เช่นกัน

บรรณานุกรม:

1. Egyptian security forces storm mosque filled with protesters, Fox News/AP/Reuters, 17 August 2013, http://www.foxnews.com/world/2013/08/17/egypt-muslim-brotherhood-calls-for-week-rallies-to-protest-killings/

2. Defiant protesters march in Egypt capital, Al Jazeera, 19 August 2013, http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2013/08/2013818123034533733.html

3. Morsi supporters show weak mobilisation amid calls for solution to Egypt crisis, Ahram Online, 20 August 2013, http://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/79485/Egypt/Politics-/Morsi-supporters-show-weak-mobilisation-amid-calls.aspx

4. Egypt arrests Muslim Brotherhood's leader, Reuters, 20 August 2013, http://www.reuters.com/article/2013/08/20/us-egypt-protests-idUSBRE97C09A20130820

5. Egypt’s Brotherhood says struggle will remain nonviolent, The Washington Post, 20 August 2013, http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/egypts-brotherhood-says-struggle-will-remain-nonviolent/2013/08/20/dd95747a-0991-11e3-8974-f97ab3b3c677_story.html

6. “Erdogan blames Israel for Morsi’s downfall, Egypt unrest”, The Jerusalem Post, 20 August 2013, http://www.jpost.com/Diplomacy-and-Politics/Erdogan-Israel-orchestrated-Morsi-overthrow-Egypt-unrest-323679

-------------------