เกาะติดประเด็นร้อน “ข้อพิพาทหมู่เกาะสแปรตลีย์” (4)

สรุปสถานการณ์: (อัพเดท 15 พ.ค. 14.00 น.) จากเหตุการณ์ลูกเรือประมงไต้หวันคนหนึ่งถูกยิงเสียชีวิตเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม ขณะทำประมงใกล้หมู่เกาะสแปรตลีย์ อันเป็นน่านน้ำที่ทั้งไต้หวันกับฟิลิปปินส์ต่างอ้างกรรมสิทธิ์ ประธานาธิบดีไต้หวันนายหม่า อิงจิ่ว ให้เวลาฟิลิปปินส์ 72 ชั่วโมง (กำหนดเส้นตายคือเที่ยงคืนวันอังคาร หรือ ห้าทุ่มตามเวลาไทย) เพื่อดำเนินตามข้อเรียกร้อง 4 ประการของไต้หวัน คือ รัฐบาลฟิลิปปินส์ต้องขอโทษอย่างเป็นทางการ จ่ายค่าชดเชยแก่ครอบครัวผู้เสียชีวิต นำตัวผู้กระทำผิดมาลงโทษตามกฎหมาย และเริ่มต้นกระบวนการลงนามข้อตกลงทวิภาคีเพื่อการทำประมงโดยเร็วที่สุด มิฉะนั้นไต้หวันจะยกเลิกการจ้างแรงงานฟิลิปปินส์ในไต้หวัน เรียกตัวแทนของประเทศตนทั้งฝ่ายไต้หวันกับฟิลิปปินส์กลับประเทศเพื่อจัดการแก้ปัญหาดังกล่าว

            ปรากฏว่าเมื่อคืนอังคาร (14 พ.ค.) ก่อนถึงกำหนดเส้นตายเล็กน้อย รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศไต้หวันเดวิด หลินกล่าวว่าฟิลิปปินส์ตอบสนองข้อเรียกร้องบางอย่างในทางที่ดีขึ้น และจะปรึกษาหารือร่วมกันต่อไป สองฝ่ายได้ข้อสรุปว่า ทางการไต้หวันจะส่งทีมสอบสวนไปฟิลิปปินส์ในวันพฤหัสบดีนี้ (16) เพื่อตรวจสอบเหตุการณ์ เช่นเดียวกับที่ฟิลิปปินส์จะส่งเจ้าหน้าที่มาไต้หวันเพื่อเก็บหลักฐาน

          อีกด้านหนึ่งกระทรวงกลาโหมไต้หวันประเทศว่าจะทำการซ้อมรบทางทะเลใกล้กับประเทศฟิลิปปินส์หากรัฐบาลฟิลิปปินส์ไม่ยอมทำตามข้อเรียกร้องของไต้หวันตามกำหนดเส้นตายเที่ยงคืนวันนี้ (14 พ.ค.) การซ้อมรบจะประกอบด้วยเรือพิฆาตชั้นคิดด์ (a Kidd-class) 1 ลำ เรือฟรีเกตชั้นเปอร์รี 1 ลำและเรือฟรีเกตลาดตระเวรยามฝั่งอีก 3 ลำ นอกจากนี้จะมีเครื่องบินเข้าร่วมซ้อมรบด้วย

คืบหน้าล่าสุด: (อัพเดท 15 พ.ค. 17.50 น.)
          สื่อ Taipei Times เสนอข่าวว่าหลังพ้นเส้นตาย 72 ชั่วโมงเมื่อคืนวันอังคารที่ผ่านมา รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศไต้หวัน นายเดวิด หลินแถลงข่าวว่าฟิลิปปินส์ตอบสนองในทางที่ดีขึ้น แต่ต้องการความชัดเจนมากกว่านี้ (ต้องการเวลาเพื่อสืบสวนกรณีเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น)

            ประธานาธิบดีไต้หวันต้องการการขอโทษระหว่างรัฐบาลต่อรัฐบาล ซึ่งรัฐมนตรีต่างประเทศหลินกล่าวว่าทางกระทรวงจะขอดูก่อนว่าคำขอโทษที่นายอมาดีโอ เปเรซ (Amadeo Perez) ตัวแทนของรัฐบาลฟิลิปปินส์ที่จะให้มานั้นครบถ้วนตามที่ประธานาธิบดีต้องการหรือไม่ ส่วน “ค่าชดเชย” (compensate) ที่รัฐบาลฟิลิปปินส์จะแก่ครอบครัวผู้เสียชีวิต หากยึดคำพูดของนายอันโตนิโอ บาสิลิโอ (Antonio Basilio) ตัวแทนของฝ่ายฟิลิปปินส์จะเรียกว่าเป็น “การช่วยเหลือทางการเงิน” (financial help) ไม่ใช้คำว่า “ค่าชดเชย” ซึ่งรัฐมนตรีต่างประเทศหลินจะพิจารณาว่านายบาสิลิโอมีฐานะเป็นตัวแทนที่รับมอบอำนาจจากรัฐบาลฟิลิปปินส์หรือไม่

            นายบาสิลิโอเคยกล่าวคำขอโทษต่อครอบครัวผู้เสียชีวิตเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา แต่ประชาชนไต้หวันจำนวนมากยังคงโกรธเคืองต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

(Midnight deadline passes, MOFA says more ‘clarity’ needed from Manila, Taipei Times)

            ทางการไต้หวันประกาศระงับการจ้างแรงงานฟิลิปปินส์และเรียกตัวแทนของตนประจำมะนิลากลับประเทศเพื่อแสดงการประท้วง และชี้ว่าคำขอโทษที่ให้ยังไม่เพียงพอ เนื่องจากต้องการการขอโทษอย่างเป็นทางการจากฟิลิปปินส์ และต้องการ “ค่าชดเชย” โฆษกหญิงลี่ไช่เฟย (Lee Chia-fei) กล่าวว่า“ประธานาธิบดีหม่าแสดงความไม่พอใจอย่างรุนแรงต่อความไม่จริงใจและพยายามเบี่ยงประเด็นของฟิลิปปินส์” พร้อมกับยื่นคำขาดให้รัฐบาลฟิลิปปินส์ตอบสนองข้อเรียกร้องให้ได้ภายในวันนี้ก่อน 18.00 น. (หรือ 17.00 น.ตามเวลาประเทศไทย)

(Taiwan freezes hiring of Filipinos over fisherman death, AFP)

            ด้านโฆษกประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ นายเอ็ดวิน ลาเซียร์ดา (Edwin Lacierda) กล่าวว่าจุดยืนของเราคือ “เราจะตอบสนองถ้าจำต้องตอบสนอง แต่จะกระทำโดยใช้ช่องทางที่เหมาะสมกับไม่เป็นข่าวผ่านสื่อมวลชน”

(Philippines lets Taiwan ultimatum lapse, Philippine Daily Inquirer)

           นายกรัฐมนตรีเจียง ยึหัว (Jiang Yi-huah) ประกาศมาตรการคว่ำบาตรชุดใหม่หลังรัฐบาลฟิลิปปินส์ไม่สามารถทำตามข้อเรียกร้องหลังกำหนดเส้นตาย 18.00 น. วันนี้ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศเดวิด หลินปฏิเสธไม่พบกับนายอมาดีโอ เปเรซ โดยให้เหตุผลว่าเขาไม่มีสิทธิอำนาจเพียงพอ

            นายกรัฐมนตรีเจียงกล่าวว่า “แถลงการณ์ของฟิลิปปินส์เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา ขาดความจริงใจ”

(Taiwan announces more sanctions against Philippines, Taiwan News)

            ก่อนหน้าเส้นตาย 18.00 น. โฆษกประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ นายเอ็ดวิน ลาเซียร์ดา กล่าวว่า ประธานาธิบดีอากีโน ได้แต่งตั้งให้นายอมาดีโอ เปเรซเป็นตัวแทนของท่านเพื่อส่งความเสียใจและการขอโทษอย่างสุดซึ้งจากท่านและจากประชาชนฟิลิปปินส์ถึงครอบครัวของลูกเรือประมงผู้เสียชีวิต และถึงประชาชนไต้หวันต่อเหตุการณ์ที่ไม่ตั้งใจให้เกิดการเสียชีวิต

(Philippine leader apologises for Taiwan fisherman death, AFP)

วิเคราะห์: (อัพเดท 15 พ.ค. 17.50 น.)

          ข่าวที่ปรากฏสับสนทำให้สถานการณ์สับสน เพราะเมื่อคืน (14 พ.ค.) หลังกำหนดเส้นตาย สื่อไต้หวันนำเสนอข่าวไปในทางที่รัฐบาลไต้หวันเห็นว่าฟิลิปปินส์ตอบสนองในทางที่ดี และจะทำการตรวจสอบเหตุยิงลูกเรือประมงเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคมต่อไป

            แต่มาวันนี้ปรากฏว่าประธานาธิบดีหม่าของไต้หวันแสดงความไม่พอใจอย่างยิ่ง เห็นว่ารัฐบาลฟิลิปปินส์ไม่ได้ตอบสนองข้อเรียกร้องอย่างแท้จริง และพยายามบิดเบือนเป็นทางอื่น

            ความสับสนใจเกิดขึ้นในระดับผู้ปฏิบัติ โดยเฉพาะตัวรัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศไต้หวัน นายเดวิด หลิน ทั้งเรื่อง ‘การขอโทษอย่างเป็นทางการต่อรัฐบาลไต้หวัน’ กับ ‘ค่าชดเชย’ ไม่ใช่ ‘การช่วยเหลือทางการเงิน’ และเทคนิคที่ฟิลิปปินส์ขอยืดเวลาเพื่อทำการตรวจสอบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

            สถานการณ์ล่าสุดกลับมาสู่ความตึงเครียด และตึงเครียดกว่าเดิม เนื่องจากรัฐบาลไต้หวันสั่งระงับการจ้างแรงงานฟิลิปปินส์ พร้อมกับเรียกตัวแทนกลับประเทศเพื่อแสดงการประท้วง และยื่นกำหนดเส้นตายใหม่คือวันนี้ เวลา 18.00 น. หรือ 17.00 น.ตามเวลาประเทศไทย ท่าทีของประธานาธิบดีหม่าแสดงให้เห็นว่ารัฐบาลของเขาจริงจังกับเรื่องนี้ สังเกตว่าไม่ได้พูดเรื่องต้องใช้เวลาเพื่อตรวจสอบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอีก

            ปัญหาจึงกลับมาอยู่ที่ฝั่งฟิลิปปินส์ เพราะก่อนหน้านี้โฆษกประธานาธิบดีฟิลิปปินส์แสดงจุดยืนแล้วว่าหากรัฐบาลจะตอบสนองข้อเรียกร้องใดๆ จะใช้ช่องทางที่ไม่ให้เป็นข่าว ไม่ว่าจุดยืนหรือเทคนิคของฟิลิปปินส์จะลึกล้ำเพียงใด การจะได้รับการยอมรับหรือไม่อาจไม่ขึ้นกับตัวประธานาธิบดีหม่า อิงจิ่วอีกต่อไป ปฏิกิริยาของชาวไต้หวันและนักการเมืองฝ่ายค้านจะทวีความสำคัญเพิ่มมากขึ้น

            หลังกำหนดเส้นตายวันนี้ 18.00 น. (หรือ 17.00 น.ตามเวลาไทย) ปรากฏว่าฟิลิปปินส์ยังไม่สามารถทำตามข้อเรียกร้องของรัฐบาลไต้หวัน ทางการไต้หวันจึงประกาศมาตรการคว่ำบาตรชุดใหม่ เป็นอีกครั้งที่เห็นได้ชัดว่าประธานาธิบดีหม่า อิงจิ่วจริงจังกับเรื่องนี้

            จากนี้ไปต้องติดตามว่าผลการคว่ำบาตรส่งผลต่อฟิลิปปินส์มากน้อยเพียงไร ปฏิกิริยาจากประชาชนทั้งสองฝ่ายเป็นอย่างไร รัฐบาลของแต่ละฝ่ายจะดำเนินการอะไรเพิ่มเติมหรือไม่

15 พฤษภาคม 2013

ชาญชัย คุ้มปัญญา

----------------------

บทวิเคราะห์ที่เกี่ยวข้อง:

1. เกาะติดประเด็นร้อน “ข้อพิพาทหมู่เกาะสแปรตลีย์”

(อัพเดท 7 พ.ค. 15.40 น.) จีนส่งกองเรือประมงมุ่งหน้าหมู่เกาะสแปรตลีย์ ยืนยันป้องกันกองเรือของตนอย่างเต็มที่

2. เกาะติดประเด็นร้อน “ข้อพิพาทหมู่เกาะสแปรตลีย์”(2)

(อัพเดท 10 พ.ค. 20.30 น.) ทางการฟิลิปปินส์ยอมรับว่าเจ้าหน้าที่ของตนเป็นผู้ยิงลูกเรือประมงไต้หวัน รู้สึกเสียใจแต่ไม่ขอโทษ รัฐบาลจีนออกโรงเตือนขอให้ประเทศทั้งหลายไม่ทำให้สถานการณ์ยุ่งเหยิงกว่าเดิม

3. เกาะติดประเด็นร้อน “ข้อพิพาทหมู่เกาะสแปรตลีย์”(3)

(อัพเดท 15 พ.ค. 8.30 น.) รัฐบาลไต้หวันยื่นคำขาดให้ฟิลิปปินส์ 72 ชั่วโมงเพื่อจับกุมผู้มีส่วนรับผิดชอบต่อการเสียชีวิตของลูกเรือประมงไต้หวัน แต่ผลสรุปหลังกำหนดเส้นตายคือสองฝ่ายจะเจรจากันต่อไป

----------------